Katalog fotograficznych wydarzeń online
Opublikowano:
8 czerwca 2020
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Galerie sztuki i instytucje animujące życie fotograficzne pomału otwierają drzwi dla publiczności. Mimo że fizyczny kontakt z ich przestrzeniami staje się znowu możliwy, cyfrowe adaptacje artystycznych wydarzeń nie znikną z dnia na dzień.
Przeciwnie – wypracowywane gorączkowo w ostatnich tygodniach internetowe formaty spotkań autorskich, dyskusji, oprowadzań kuratorskich i prezentacji interaktywnych – pozostaną trwałym elementem kulturalnego krajobrazu.
Z konieczności – będą remedium na ograniczenia frekwencyjne, niewielką mobilność artystów i publiczności czy ograniczenia budżetowe, ale mają też potencjał do tego, by uruchomić bogate pole eksperymentów.
Na ile staną się impulsem do twórczego wykorzystania przeszkód i charakterystyki cyfrowych form przekazu, do uruchomienia bardziej świadomych i skutecznych form obecności sztuki w sieci – pozostaje otwartym pytaniem.
Ostatnie tygodnie były dla fotograficznych galerii, organizacji pozarządowych i festiwali czasem mierzenia się z tym problemem. Niektórzy, podobnie jak organizatorzy festiwalu w Arles, oddali pole, podejmując decyzję o odwołaniu wszelkich działań. Pieczołowite tworzenie warunków do fizycznego doświadczania fotografii i osobistych spotkań z artystami – okazało się niemożliwe do upchnięcia w ramy strony internetowej, profilu facebookowego czy konta na Instagramie.
Inni, jak Fotofestiwal w Łodzi czy Festiwal Fotografii w Rybniku, przesuwają wydarzenia, licząc na szybki powrót lepszych czasów. Są wreszcie i tacy, jak organizatorzy Miesiąca Fotografii w Krakowie czy Poznań Art Week, którzy skutecznie przenieśli swoje aktywności do sieci. Jednocześnie zaprojektowali programy tak, by poddać ten ruch refleksji. Jest też cały szereg mniejszych organizacji i indywidualnych twórców, którzy zdają się proponować najciekawsze strategie.
W najbliższych miesiącach przyjdzie czas na krytykę cyfrowego formatu dostępu do sztuki, w tym fotografii, i oceny, jakie możliwości otwiera ta powszechna migracja, napędzana setkami grantów ministerialnych. Dla mnie pierwszym krokiem w tym procesie powinno być zestawienie działań będących reakcją na zaistniałe okoliczności, niezależnie czy są one dopracowane, czy stanowią jedynie wprawki.
Proponuję właśnie taki katalog – wybranych publikacji cyfrowych, streamingów, wykładów i wystaw, jakie w ostatnich tygodniach definiowały lokalną aktywność fotograficzną. Do wszystkich tych wydarzeń dostęp jest stały, zdalny i otwarty. To robocza propozycja mająca pomóc w skonfrontowaniu internetowych realizacji, jakie ujrzały światło dzienne mimo kwarantanny. Pomoże rozeznać się w zakresie strategii przyjmowanych przez instytucje związane z fotografią, w ich odpowiedziach na konieczność przeniesienia swojej aktywności do sieci.
Festiwale
Zrzut ekranu strony internetowej Miesiąca Fotografii w Krakowie – katalog wydarzeń festiwalowych online
Jak zrealizować festiwal, gdy pandemia i powszechna kwarantanna zakwestionowały konieczność istnienia tych ogromnych, wystawnych wydarzeń artystycznych? Czy społeczna funkcja rzeczywiście uzasadnia ich rozrzutność i rozmach? Jak za pomocą sztuki dołożyć cegiełkę do tego, by minimalnie chociaż poprawić sytuację?
A może konieczność budowania solidarnościowych mechanizmów wsparcia kultury i sztuki sprawi, że to, z czym zostaniemy, to prace mające sprawić, że wszyscy poczujemy się lepiej, pozbawione krytycznego potencjału? Czy artyści zmuszeni do korzystania z cyfrowych form komunikacji są w stanie skutecznie poddać te formy przekazu refleksji, czy może znaleźli się w cyfrowym świecie, z jakiego mogą tylko naiwnie korzystać, ale nie są w stanie go kontrolować?
Decyzja przeniesienia największego polskiego festiwalu fotografii do sieci, rozciągnięcia go w czasie na kilka miesięcy, użycia formy wykładów i dyskusji online do analizy i ich rozwinięcia tych problemów – daje ogromne możliwości. Wystawy będą co prawda realizowane stacjonarnie, jednak w różnym czasie i z dużym udziałem zdalnych relacji. To, co na dzisiaj wydaje się najciekawsze, to rozmowy. Pytania zacytowane wyżej były fragmentami dyskusji inaugurującej festiwal, cały szereg pozostałych analiz dostępny jest stale na stronie MFK.
Poznań Art Week – przegląd wystaw, interwencji i bardziej ulotnych działań z zakresu sztuk wizualnych, angażujący czołowe poznańskie galerie i instytucje artystyczne. Chociaż wykracza daleko poza wąskie ramy wydarzeń fotograficznych, jakie ustawiłem dla tego zestawienia, musi się tutaj znaleźć ze względu na rozmach i spójność realizacji.
Poznań Art Week ma stanowić miejsce dla artystycznych interwencji reagujących na aktualną sytuację, przekładając na format cyfrowy cały wachlarz działań z zakresu sztuk wizualnych. Nie tylko fotografię, którą często da się przecież edytować tak, by bez strat dało się ją odebrać za pośrednictwem ekranu.
Zrzut strony internetowej Poznań Art Week prezentującej wydarzenia i wystawy wchodzące w skład tegorocznego przeglądu.
Szersza, intermedialna propozycja Art Week jest bardzo ambitna. W formie stałego, internetowego archiwum udostępnia cyfrowe wersje artystycznych działań, realizowanych z założenia pod to konkretne medium. Zamiast tygodnia wernisaży rozsianych po poznańskich galeriach, Art Week przybrał więc kształt aktualizowanej na bieżąco platformy, konfrontującej propozycje kilkudziesięciu realizacji, pojedynczych prac, wystaw, tekstów analitycznych, koncertów i performansów, jakie łącznie składają się w kalejdoskop punktów widzenia na sytuację powszechnej kwarantanny.
Tak poszukuje tytułowego remedium, stanowiącego hasło przewodnie przeglądu. Dzieje się to w formach wybitnie zróżnicowanych, od wideo z pracowni Tomasza Ciecierskiego „Nuda, marazm, beznamiętność i inne z cyklu spotkajmy się wirtualnie” – to realizacja galerii Ego , po konkurs fotograficzny na widok z okna – organizowany pod patronatem Józefa Robakowskiego (!), do którego prace można zgłaszać do końca czerwca.
Interwencje
To zdecydowanie najważniejsza kategoria zdarzeń fotograficznych, jakie starały się aktywnie, w zaangażowany sposób odnieść do sytuacji kryzysu i na nią wpłynąć, choćby w niewielkim stopniu.
Zakończona 7 maja licytacja zdjęć zrealizowana w ramach Szamotulskiego Tygodnia Fotografii, pod patronatem Wielkopolskiego Związku Polskich Artystów Fotografików, miała ten właśnie cel. Zdjęcia podarowane przez kilkadziesiąt autorek i autorów, ważne postacie polskiej fotografii, były pretekstem pozwalającym zebrać środki konieczne do walki z pandemią.
Podobna w założeniach i metodach zrzutka Sputnik Photos skutecznie sfinansowała dostarczenie przyłbic dla medyków.
Bardzo szybka i przekrojowa odpowiedź na to, jak polscy fotografowie starają się ujarzmić sytuację, w jakiej się znaleźli. Zbiorowa publikacja, która powstała z potrzeby chwili, jako reakcja na epidemię koronawirusa. Kapitalny przegląd strategii wizualnych reakcji, dalekich od banału pustych ulic.
„Zorganizowałem w internecie szybką zbiórkę zdjęć, projektów fotograficznych, które powstały (i powstają) podczas kwarantanny. Wpłynęło ponad pięćdziesiąt zgłoszeń, spośród których finalnie wybrałem 19 historii, 19 sposobów patrzenia na czas epidemii” (Krzysiek Orłowski).
Procesy
Przeglądy portfolio
Kadr z wideorejestracji przeglądu portfolio Macieja Podgórskiego/PIX.HOUSE
Realizowane online przeglądy przybrały formę tradycyjnej konfrontacji – własnej pracy ze specjalistami (tak organizuje je dla kandydatów na studia UAP, lub niezależne od uczelni kolektywy Fotspot – 29 maja; czy Sputnik Photos – 9 maja), ale też jako platforma prezentacji prac poddawanych krytyce (PIX HOUSE), kiedy upublicznione zapisy konsultacji są dostępne w sieci. Terminy kolejnych przeglądów UAP publikuje na stronie Wydziału Fotografii (aktualne terminy to 6 i 13 czerwca), pozostałe można śledzić na profilach organizatorów.
Nie wszystkie procesy twórcze zwolniły razem z powszechną kwarantanną – Łukasz Rusznica i Beata Bartecka zdawać będą internetowe relacje z postępów prac nad książką analizującą archiwalne zdjęcia Instytutu Pamięci Narodowej.
Wernisaże/premiery
„Pejzaż postindustrialny”, wystawa w BWA w Bydgoszczy
Jest pierwszą ekspozycją uruchomioną przez dużą publiczną instytucję w takiej skali, po częściowym zniesieniu obostrzeń pandemicznych. Niezależnie od przestrzennej aranżacji galerii, cały szereg publikacji cyfrowych ma ułatwić odbiór i ocenę tej zbiorowej wystawy.
8. Program Mentorski Sputnik Photos
Ósmy katalog projektów fotograficznych, jakie powstały w czasie programu mentorskiego Sputnik Photos, miał premierę w formie wystawy i publikacji książkowej. Roczny program zajęć, zorganizowanych w formie spotkań mających pomóc w rozwinięciu ambitnych, autorskich fotograficznych opowieści, wyłaniał w ostatnich latach bardzo wartościowe realizacje. Tym razem premiera wyników działań 14 autorów (Jagoda Valkov, Krzysiek Powierża, Emilia Martin, Piotr Stasik, Michał Majewski, Kamil Figas, Michał Dyjuk, Olga Sokal, Piotr Szewczyk, Mateusz Pawlukiewicz, Ewa Mikusek, Justyna Górniak, Agata Read, Kasia Kotula) – musiała odbyć się zdalnie. Tak książka, jak i wystawa zaprezentowane zostały online w relacjach Rafała Milacha i Adama Pańczuka.
„REW” – poznańska Centrala, Dyjuk/Figas/Górniak/Majewski/Read/Sokal
Kuratorka Anka Gregorczyk i autorzy zdjęć, kadr z wideorejestracji wernisażu wystawy w Centrali
W oparciu o ten sam zestaw projektów, realizowanych przez rok pod skrzydłami Sputnik Photos, poznańska Centrala otworzyła właśnie stacjonarną wystawę. Kuratorski wybór ograniczył zakres projektów programu mentorskiego do sześciu, najbardziej krytycznie odnoszących się do zastanej rzeczywistości.
„Prace sześciu artystek i artystów prezentowanych na wystawie REW, symbolicznie wydają wyrok. Rzeka już nie płynie, a wolności nie ma bez krat. Rodzina to nie dom, a w parku nie znajdziemy już schronienia przed zgiełkiem codzienności. Czy mamy dokąd wracać, czy tylko będąc razem możemy usiąść przy wspólnym stole?” (z tekstu kuratorskiego Anki Gregorczyk).
Otwarcie i mające odbyć się 3 i 10 czerwca spotkania autorskie dostępne będą zarówno w galerii, jak w sieci.
„Echoes Shades” Piotra Zbierskiego
Adrian Wykrota w rozmowie z Piotrem Zbierskim, kadr z internetowej premiery książki
Trzygodzinny internetowy show z muzyką grupy Prześwit z dyskusją i pokazem zdjęć zintegrowanym z dźwiękiem, towarzyszył premierze najnowszej książki Piotra Zbierskiego. To osobiste, mistyczne obrazy poszukiwania uduchowionych relacji człowieka z naturą i szamańskich przeżyć, jakie autor zbierał na czterech kontynentach. Rejestracja całego prawdziwie multimedialnego wydarzenia dostępna jest online.
Spotkania online
To mocny aspekt działań fotograficznych instytucji – wykłady i spotkania komentujące aktualne problemy współczesnej fotografii, realizowane zwykle w przestrzeni galerii dla niewielkiej grupy lokalnych odbiorców, stały się dostępne zdalnie, w dowolnym momencie, nabierając zdecydowanie szerszego zasięgu.
Tak jak te w TIFF Center – 6 czerwca 10 uczestników będzie miało szansę wziąć udział w wykładzie Adama Mazura „Sztuka współczesna jako fotografia” i warsztatach z planowania fotograficznej kariery z Kasią Sagatowską. Cała reszta odbiorców, niekoniecznie wrocławskich, może te zdarzenia śledzić online. Podobnie jak realizowany w partnerstwie z Fujifilm cykl rozmów Macieja Jeziorka: z Rafałem Milachem o neutralności współczesnej fotografii i Tomaszem Lazarem o budowaniu profesjonalnego portfolio.
Grand Press Photo – najważniejszy polski konkurs fotografii prasowej – uruchomił cały szereg podobnych youtubowych realizacji; od relacji ze zorganizowanej zdalnie gali wręczenia nagród, przez rozmowy z jurorami, po spotkania autorskie, jak to z Mariuszem Foreckim wokół jego książki pt.„Mechanizm”.
Również Uniwersytet Artystyczny, mimo koniecznej izolacji, nie zrezygnował z publicznego corocznego podsumowania. Przegląd działań w ramach autorskich pracowni, na jakich opiera się ta uczelnia przeniósł się do sieci – i stanowi istną kopalnię dokumentacji projektów artystycznych wszystkich wydziałów UAP.
