200. rocznica urodzin Antoniego Małeckiego
Opublikowano:
18 października 2021
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Rok 2021 ma wielu zacnych patronów spod znaku literatury. Jest to rok, między innymi, Stanisława Lema, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz Cypriana Norwida, którego wspominamy w 200. rocznicę urodzin.
Rówieśnikiem Norwida był wybitny wielkopolski humanista – Antoni Małecki, którego często, choć niesłusznie, umieszcza się w kategorii „wielcy – zapomniani”.
Prof. Małecki od ponad 30 lat patronuje Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy w Obornikach, która z okazji Roku Jubileuszowego postanowiła przypomnieć i przybliżyć jego zasługi dla humanistyki polskiej.
Krótki biogram przedstawiony poniżej jest zaledwie hasłowym skrótem, a jednak imponuje szerokim spektrum dziedzin naukowych, którymi zajmował się uczony w swym długim, pracowitym życiu.
Antoni Józef Malecki urodził się 16 lipca 1821 r. w Objezierzu Był filologiem, literaturoznawcą, językoznawcą, dramaturgiem, historykiem, heraldykiem, slawistą, tłumaczem, wydawcą, absolwentem Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu i Uniwersytetu w Berlinie, rektorem Uniwersytetu Lwowskiego, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu w Innsbrucku, wicekuratorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, dożywotnim członkiem austriackiej Izby Panów, posłem na Sejm Krajowy Galicji.
Do jego największych zasług należy opracowanie i popularyzacja dzieł Juliusza Słowackiego oraz wydanie przełomowej „Gramatyki języka polskiego” która doczekała się kilkunastu wznowień. Antoni Małecki zmarł 7 października 1913 r. we Lwowie, spoczął na Cmentarzu Łyczakowskim.
Antoni Małecki – portret Z. Jasińskiego
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Obornikach postanowiła uczcić 200. rocznicę urodzin swojego patrona w sposób kompleksowy.
Pierwszym elementem było utworzenie i uruchomienie portalu stanowiącego kompendium wiedzy o Antonim Małeckim. Na tej stronie można znaleźć przede wszystkim cyfrowe wersje wszystkich publikacji prof. Małeckiego, a także książek i artykułów, które powstały, i nadal powstają, na jego temat. Zamieszczane są tam również aktualne informacje dotyczące obchodów jubileuszu, ciekawostki, zdjęcia oraz filmy.
Drugim wydarzeniem było otwarcie wystawy „Z Objezierza do Lwowa”, które nastąpiło dokładnie w dniu urodzin Antoniego Małeckiego. Wystawa prezentowana jest w Domu Kultury w Objezierzu i obejmuje dwa główne wątki. Pierwszym jest droga, którą przebył przyszły rektor Uniwersytetu Lwowskiego z rodzinnej miejscowości, poprzez poznańskie Gimnazjum Marii Magdaleny, uniwersytety
w Berlinie, Krakowie i Innsbrucku aż do grodu nad Pełtwią. Drugim – wielowątkowa kariera uczonego obejmująca takie obszary jak językoznawstwo, dramatopisarstwo, heraldyka, działalność wydawnicza etc.
Na ekspozycji można zobaczyć wybór dzieł Antoniego Małeckiego, między innymi pierwszy w języku polskim artykuł poświęcony życiu i twórczości Adama Mickiewicza z 1842 r.
Poza książkami, na wystawie znalazło się mnóstwo ciekawych pamiątek związanych z patronem obornickiej biblioteki: medal ufundowany przez Uniwersytet we Lwowie z okazji 80. urodzin prof. Małeckiego z 1901 r., kopia portretu Antoniego Małeckiego pędzla Zdzisława Jasińskiego, listy Małeckiego do ojca chrzestnego Józefa hr. Grabowskiego i wiele innych.
Wystawa o Antonim Małeckim
Wystawę można oglądać w Domu Kultury w Objezierzu jeszcze tylko do końca października.
Kulminacją jubileuszu była konferencja popularnonaukowa „Antoni Małecki – życie i twórczość”, która odbyła się 6 października 2021 r.. Sesja zgromadziła przedstawicieli instytucji, z którymi związany był uczony oraz badaczy zajmujących się jego życiem i dorobkiem naukowym. Publiczność miała zatem okazję wysłuchać prelegentów z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy oraz regionalistów i pracowników Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Obornikach.
Ciekawe i różnorodne wystąpienia pozwoliły przybliżyć postać profesora Małeckiego, a nade wszystko ukazały tytaniczną pracę, której „emigrant z Wielkopolski” – jak mawiano o nim we Lwowie, poświęcił swe życie.
Pokłosiem wydarzeń zrealizowanych z okazji 200. rocznicy urodzin patrona obornickiej biblioteki, a zarazem ostatnim elementem obchodów jubileuszu, będzie publikacja materiałów z konferencji oraz obszernego wydawnictwa poświęconego w całości wybitnemu uczonemu.
Antoni Małecki nie doczekał odzyskania przez Polskę niepodległości, ale jego dzieła, jak choćby wspomniana już „Gramatyka języka polskiego”, przygotowały grunt do odbudowy ojczyzny. Nieprzypadkowo Juliusz Kleiner pisał o nim:
„Legendową postacią stał się (…) Antoni Małecki, wcielonym mitem o autorytecie nauki polskiej, niestrudzenie czuwającym na straży polskiego języka, polskiej literatury, polskiej kultury historycznej” [Kronika Powszechna, 18 października 1913 r.].
Właśnie z tego powodu Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Obornikach ma nie tyle ambicje, co powinność upowszechniania wiedzy o swoim patronie.
