Mickiewicz szturmuje ekrany!
Opublikowano:
31 października 2023
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Od czasu "Pana Tadeusza" Andrzeja Wajdy nie mieliśmy w polskim kinie tak wiele uwagi poświęconej Adamowi Mickiewiczowi. Za sprawą dwóch powstających produkcji filmowych, jego postać – bo tym razem biografia wieszcza jest tematem przewodnim – ma szansę w nowej odsłonie zawitać pod strzechy.
Dobiegają właśnie końca zdjęcia do serialu „Niepewność” opowiadającego losy Mickiewicza. W postprodukcji jest również film fabularny. Zapowiadana jest ponadto filmowa kontynuacja losów autora Dziadów i Liryków lozańskich.
Mówiąc szeroko o Mickiewiczu w filmie trzeba przywołać również inne ekranizacje jego dzieł: Świteziankę (2018), Świteź (2010), Lawa. Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza (1989), Oda (1980), Pani Twardowska (1955), Pan Tadeusz (1928), Czaty (1920).
Spośród polskich pisarzy – tak pod względem ilości opracowań i ikonografii, jak ilości powstałych filmów – nie ma sobie Mickiewicz równych.
Frekwencyjnie dotychczas dominowały adaptacje ballad. Biografie pojawiały się w wersji dokumentalnej i literackiej. Nowe produkcje wpisują się w popularny ostatnimi czasy (i coraz powszechniejszy w Europie) nurt kina historycznego.
Fabularyzacja biografii ważnych ludzi kultury zyskuje od lat na znaczeniu. Produkcje mickiewiczowskie są w tym kontekście istotne, dla przydania jemu i jego twórczości, nowej formuły, która musi zastąpić anachroniczny sposób prezentowania czysto szkolnego. Inną kwestią jest to, że Mickiewicza coraz mniej się czyta. Może zatem kino przywróci zainteresowanie sylwetką i dorobkiem pisarza, który nadal elektryzować potrafi, czego dowodem jest ostatnia inscenizacja Dziadów.
Fabuła o Mickiewiczu
Pomysł nakręcenia filmu o losach naszego najsłynniejszego poety pojawił się ponad dekadę temu. Od początku w prace zaangażowany był Waldemar Szarek, autor scenariusza. Za realizację projektu odpowiedzialna jest spółka Rock and Roll Production. Producentem jest Piotr Mikołajczak, współpracujący przez lata z Teatrem Telewizji. Szarek znany jest z reżyserowania produkcji komediowych, filmów dla dzieci i młodzieży oraz seriali telewizyjnych. Przewidziano powstanie pełnometrażowej produkcji filmowej oraz miniserialu składającego się z sześciu 45-minutowych odcinków.
Plan zdjęciowy w Śmiełowie, fot. Emilian Prałat
Premiera filmu zapowiadana jest na przełom zimy i wiosny, serialu zaś na jesieni 2024 roku.
Fabułę filmu rozpoczynają wydarzenia, jakich Mickiewicz był uczestnikiem w młodości, a których ważną część stanowiła przyjaźń z filomatami i filaretami, czy pierwsza wielka miłość poety w osobie Maryli Wereszczakówny, którą poznał w Tuhanowiczach. Obie produkcje pokazują Mickiewicza jako człowieka z krwi i kości, romansującego, kochliwego, impulsywnego. Nie brakuje w filmach rzecz jasna wątków literackich, które tworzą równoległą narrację. Pojawiają się także nawiązania do politycznych koneksji wieszcza, chociażby jego zaangażowania w przekazywanie tajnej korespondencji w okresie powstania listopadowego.
Krajobrazy, wnętrza i postaci
Zdjęcia do filmu i serialu kręcono m.in. Muzeum Architektury Drewnianej Regionu Siedleckiego w Nowej Suchej, Turowej Woli, Kazimierzu nad Wisłą, a w Wielkopolsce w Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie i jego okolicach. Dużą wagę przyłożono do oddania możliwie jak najrealistyczniejszych przestrzeni, które odzwierciedlają Paryż, Wilno czy liczne dwory, jakie odwiedzał poeta.
Malowniczości krajobrazów nie ustępują wnętrza, które z pietyzmem aranżowała Magda Widelska-Władyka. Duże wrażenie wywołuje charakteryzacja postaci, zwłaszcza tytułowej, do której wykorzystano liczne wizerunki pisarza. Ogromna to zasługa Tomasza Matraszka. W kolejnych odcinkach widzimy dojrzewającego Mickiewicza, który jako żywo przypomina utrwalonego przez Michała Szweycera na dagerotypach twórcę Dziadów.
W obsadzie znajdziemy aktorów młodego pokolenia, z udziałem kilku przedstawicieli starszej generacji (z Ewą Błaszczyk i Andrzejem Mastalerzem) na czele. Nie ulega wątpliwości, że największe szanse na wybicie się na rynku filmowym ma Nikodem Rozbicki, dla którego rola Mickiewicza jest wyzwaniem, ale i możliwością wyjścia poza kategorię postaci łączonych z produkcjami lekkimi, komediowymi.
Pokój Mickiewicza w wersji serialowej, fot. Emilian Prałat
To, co powinno wybrzmieć w obu produkcjach, to fakt, że polską tradycję i kulturę poznał Mickiewicz przez pryzmat wielkopolskich dworów i pałaców, których był gościem. Przypomnieć trzeba, że jedynym polskim miastem, które odwiedził za życia był Poznań. Siedem miesięcy, jakie spędził w Wielkopolsce było również decydującym źródłem inspiracji do napisania Pana Tadeusza.
O ile w trakcie tego pobytu Mickiewicz cierpiał ma depresję i nosił się z myślami samobójczymi, o tyle okazał się on dla niego szczególnie istotnym, także dla późniejszych jego losów, bowiem powstałe wówczas kontakty procentowały na emigracji. Warto też przypomnieć, że to w Wielkopolsce – bodaj najchętniej ze wszystkich ziem zaborowych – abonowano dzieła mistrza, które odnaleźć można w wielu ziemiańskich spisach bibliotecznych.
Lasek buloński w Śmiełowie
Dla Śmiełowa to druga z kolei okazja do zaistnienia w filmie. W 1982 roku kręcono tu film „Wilczyca” w reżyserii Marka Piestraka. Poza plenerami pałacu Gorzeńskich i romantycznego, otaczającego go parku, w trakcie obecnych zdjęć, postanowiono ukazać także malowniczy krajobraz Szwajcarii Żerkowskiej i część scen nakręcono w pobliskim Brzóstkowie.
Waldemar Szarek na planie serialu ”Niepewność”, fot. Emilian Prałat
14 hektarowy park angielski w Śmiełowie, będzie w filmie imitować Lasek buloński.
Nie ulega wątpliwości, że obie produkcje są szansą do promowania Wielkopolski i być może przyczynią się do przywrócenia zainteresowania szlakiem „Podróże z Panem Tadeuszem”, który swego czasu był jednym z turystycznym bestsellerów naszego regionu.
Producent Piotr Mikołajczak
Producent wykonawczy Anna Moczulska
Reżyseria Waldemar Szarek
Zdjęcia Bartosz Piotrowski
Kierownik produkcji Magdalena Kobierzycka
Scenografia Magda Widelska-Władyka
Kostiumy Marta Grudzińska
II kierownik ds. produkcji Anna Ceballo, Przemysław Janikowski
II kierownik produkcji ds. lokacji Michał Olejnik
Kierownik planu Dominik Dardziński
Charakteryzacja Tomasz Matraszek
Występują
Adam Mickiewicz Nikodem Rozbicki
Konstancja Łubieńska Weronika Janosz
Magdalena Bojanowska Ewa Błaszczyk
Antonina Gorzeńska Marianna Januszewicz
Hieronim Gorzeński Adam Bobik
Michał Szweycer Fabian Kocięcki
Hrabina Orłowa Daria Polunina
Florkowski Dariusz Toczek
Piastunka Justyna Karłowska
Ogrodnik Gorzeńskich Kazimierz Krzaczkowski
