Barokowe odkrycia u Franciszkanów
Opublikowano:
15 maja 2023
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Kiedy ostatnio wspominałem na tych łamach francuskiego kompozytora François Couperina, nie sądziłem, że już niedługo będę miał okazję posłuchać na żywo jednego z jego najpiękniejszych dzieł.
Couperin na dobry początek
Pisząc o nowej płycie z muzyką Józefa Zeidlera, przywołałem francuską tradycję Concert Spirituel, gdzie wykonywano między innymi wielkie motety Couperina (1668–1733). Tymczasem na inaugurację cyklu „Barok u Franciszkanów” wybrano „Leçons de ténèbres”, oparte na tekście „Lamentacji Jeremiasza”.
W Wielki Czwartek 6 kwietnia o 19:30 w kościele oo. Franciszkanów, sanktuarium Matki Boskiej w Cudy Wielmożnej Pani Poznania na Wzgórzu Przemysła, którego remont właśnie się zakończył, odbyła się seria koncertowych prezentacji muzyki barokowej, która potem kontynuowana będzie w czerwcu, a po wakacjach między wrześniem a listopadem.
Organizatorzy, czyli Stowarzyszenie Miłośników Kultury i Sztuki, zapowiadają:
„cykl koncertowy prezentujący polską i europejską kulturę muzyczną XVII i XVIII wieku w kontekście idei franciszkańskiej oraz korespondencji sztuk plastycznych, muzyki oraz architektury. Bogactwo form i gatunków muzycznych, które wybrzmiewały w ośrodkach franciszkańskich, odzwierciedlało wachlarz najnowszych trendów i form muzycznych największych ośrodków kulturalnych ówczesnej Europy”.
W Wielki Czwartek usłyszeliśmy sopranistkę Karolinę Korzyb, Kamila Lisa grającego na pozytywie organowym, wiolonczelistę Bartosza Kokoszę oraz Macieja Prochaskę i Monikę Woźniak przy klawesynach. Wykład wprowadzający wygłosił Michał Grześkowiak.
fot. B. Seifert
Głównym punktem programu było arcydzieło Couperina, Pomysł świetny, wszak utwór ten został skomponowany jako część nabożeństwa ciemnych jutrzni.
Jeśli ktoś nie zna tej muzyki, to polecam zjawiskową interpretację zespołu Le Poème Harmonique pod wodzą Vincenta Dumestre’a z uznanymi śpiewaczkami (Isabelle Druet, Hasnaa Bennani, Claire Lefilliâtre). Wielką zaletą wydanej przez Alpha Productions w 2015 roku płyty jest to, że znany utwór François Couperina poprzedza „Miserere à trois voix” zapomnianego nieco Louis-Nicolas Clérambaulta (1676–1749). A jest to kompozycja zdecydowanie warta odkrycia!
Wracając do koncertu inauguracyjnego „Baroku u Franciszkanów”, to przed Couperinem usłyszeliśmy „Miserere” na głos i basso continuo Michela de Lalande’a (1657–1726), innego twórcy często wykonywanego na Concert Spirituel. Program uzupełniły „Plainte faite à Londres pour passer la melancholie” na klawesyn i „Toccata per l’Elevazione” na organy niemieckiego kompozytora Johanna Jakoba Frobergera (1616–1667), którego uważa się za jednego z najwybitniejszych twórców muzyki na instrumenty klawiszowe przed Johannem Sebastianem Bachem, oraz klawesynowe „Tombeau” Jeana-Henriego D’Angleberta (1629–1691), wraz z Couperinem zaliczanego do grupy tzw. klawesynistów francuskich.
Kolejne ciekawe koncerty
W dalszej kolejności organizatorzy, odpowiedzialni między innymi za wartościowy Händel Festival, zapowiadają koncerty z muzyką Antonia Vivaldiego, Henry’ego Purcella, Georga Philippa Telemanna, Johanna Sebastiana Bacha oraz oczywiście Georga Friedricha Händla.
Jak opisują:
„Przyczynkiem dla powstania Festiwalu «Barok u Franciszkanów» było zakończenie remontu jednego z najpiękniejszych barokowych kościołów w Poznaniu. Wieloletnie doświadczenia organizatorów oraz cykl wydawnictw płytowych «Musica Restituta», nagrany w świątyni franciszkańskiej udowodniły jej wspaniałe walory akustyczne, a niezwykłe wnętrze pozwala na jeszcze lepszy odbiór muzyki”.
17 czerwca czeka nas wieczór „Organy u Franciszkanów – wielkie dzieła europejskie w repertuarze organistów klasztornych”. Poznański organista Mateusz Wierzchowski zagra między innymi utwory Bacha i Händla oraz innych twórców europejskich. Maciej Prochaska zadba o stronę teoretyczną – przygotuje wykład i poprowadzi koncert, wprowadzając nas w tajniki tego repertuaru.
fot. materiały organizatora
25 czerwca festiwal zawita do Konina. W tamtejszym kościele oo. Franciszkanów orkiestra Accademia dell’Arcadia pod dyrekcją Michała Grześkowiaka z towarzyszeniem cenionej sopranistki Katarzyny Hołysz zaproponuje kompozycje Händla, Purcella i Telemanna.
17 września czeka nas ambitny program „Sonaty pro Processione”. Grać będą soliści Orkiestry Accademia dell’Arcadia: Olga Musiał-Kurzawska (flet traverso), Michał Grześkowiak (skrzypce barokowe), Monika Woźniak (klawesyn) oraz Bartosz Kokosza (wiolonczela barokowa). Usłyszymy „sonaty da chiesa” Händla, Bacha i Vivaldiego, czyli sonaty kościelne – czteroczęściowe formy charakterystyczne dla baroku, z których narodziła się sonata klasyczna.
„Franciszkańskie muzykowanie” z barokowym hitem Vivaldiego, czyli „Czterema porami roku”, ale w wersji oryginalnej, weneckiej, to program, który zostanie zaprezentowany zarówno w Kaliszu, jak i w Poznaniu (7 i 8 października). Grać będzie Accademia dell’Arcadia, a dodatkową atrakcją będzie oprawa multimedialna i komentarz przygotowany przez Krzysztofa Mączkowskiego (Fundacja Zakłady Kórnickie).
Tegoroczną edycję zamknie 24 listopada bardzo ciekawie zapowiadający się koncert „Muzyka klasztorów polskich”, po którym można oczekiwać wielu zaskoczeń, bo w programie znajdą się zabytki Muzeum Narodowego w Poznaniu z polskich klasztorów cysterskich i franciszkańskich XVII i XVIII wieku. Być może kryją się tam zapomniani twórcy i utwory, których odkrycie będzie zaskoczeniem tej miary co Clérambault. W sali hiszpańskiej Muzeum Narodowego (świetny pomysł!) wystąpi Accademia dell’Arcadia prowadzona przez Michała Grześkowiaka, a wykład wstępny wygłosi Olga Olejniczak z Muzeum Instrumentów Muzycznych.
