Prace leśne

wideo: Rafał Cielek

Opublikowano:
24 października 2023

Kontynuując tegoroczną linię tematyczną prezentacji wokół hasła „konflikt”, Galeria Centrala zaprasza na wystawę fotografii Michała Łuczaka, znakomitego polskiego dokumentalisty, członka kolektywu Sputnik Photos.

Wystawa pt. „PRACE LEŚNE” zachęca do uważnej obserwacji i dyskusji o społecznej odpowiedzialności wobec lasów. Poruszane w pracach Łuczaka poczucie tęsknoty i braku spowodowane wycinkami w lasach, wzbudzają w nas wiele sprzecznych emocji.

Z jednej strony wycinki drzew pod pozyskanie surowca negatywnie wpływają nie tylko na homeostazę leśnych obszarów, ale i źle oddziałują na ludzką psychikę. Z drugiej – trzebieże są koniecznymi zabiegami z perspektywy Lasów Państwowych, które zarządzają zasobami leśnymi. Dbałość o istniejący drzewostan i środowisko leśne, zgodnie z procedurami wymagają czasem usunięcia chorych drzew.

Niestety pozyskując drewno nie wycina się drzew słabych, ale te najsilniejsze i najbardziej okazałe.

Pojawia się tu wątek ekologicznego podejścia do konsumpcjonizmu. Chcemy otaczać się naturalnymi materiałami, mieć drewniane dębowe podłogi, tekowe meble i drewniane domy. Drzewa zapewniają zatem dostęp do odnawialnego i naturalnego materiału budowlanego jakim jest drewno (zamiast plastiku). Walcząc o drzewa i naturalny ekosystem jednocześnie otaczając się drewnem , doprowadzamy do paradoksu, a wręcz współtworzymy schizofreniczną rzeczywistość niemożliwą do jednoznacznej akceptacji.

fot. Rafał Cielek

Towarzyszące wycinkom emocje są i będą towarzyszyć nam przynajmniej do końca 2027 r. w związku z tzw. planami urządzenia lasów, które zostały podjęte w polskich nadleśnictwach.

„Leśnicy od kilkunastu przebudowują polskie lasy. Zmieniają strukturę gatunkową lasów, nasadzając np. buki i dęby, bardziej odporne na nieuchronne zmiany klimatyczne niż sosna zwyczajna czy świerk pospolity. Jednocześnie kontynuują pozyskanie surowca, czyli drewna. W uproszczeniu ten proces nazywa się gospodarką leśną trwale zrównoważoną. W programie studiów na wydziale leśnictwa są takie zajęcia, jak ekonomika leśnictwa, transport leśny, pozyskiwanie drewna, gospodarka łowiecka. Brakuje zajęć poświęconych emocjonalnej więzi człowieka z lasem i jego wpływu na psychikę, może dlatego leśnicy często tej więzi nie rozumieją. Tymczasem las pamiętany przez człowieka jest częścią jego tożsamości, lokalizacją ważnych wspomnień. Coraz głośniej wybrzmiewa pogląd, że czas wyłączyć nawet 20% naszych lasów z użytkowania rębnego, i pozostawić je przyrodzie. Jednak od 22 lat nie powstał w Polsce żaden nowy Park Narodowy, a unikalne starodrzewia w takich miejscach jak np. Puszcza Karpacka podlegają gospodarce leśnej, której głównym priorytetem jest pozyskanie surowca, a konsekwencją zniszczenie ekosystemów leśnych. Nowe nasadzenia w liczbie ok. 500 mln drzewek rocznie, nie są w stanie realnie zbilansować wycinek, ani odtworzyć ekosystemów.”

Michał Łuczak – fotograf, artysta wizualny, kurator. Zajmuje się głównie fotografią i wideo. Absolwent Instytutu Fotografii Kreatywnej na Uniwersytecie Śląskim w Opawie w Czechach oraz Filologii Hiszpańskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od 2010 r. jest częścią kolektywu Sputnik Photos. Współprowadzi roczne warsztaty fotografii dokumentalnej Sputnik Photos Mentoring Programme oraz wykłada na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. W ostatnich latach koncentruje się na skomplikowanych i bezwzględnych relacjach między człowiekiem, jego najbliższym otoczeniem i środowiskiem naturalnym. Nie szuka daleko – jego najnowsze prace koncentrują się na lokalnych problemach, takich jak konsekwencje przemysłu węglowego lub gospodarczego traktowania lasów, które mogą być również postrzegane uniwersalnie.Jest aut orem książek fotograficznych: Brutal (2012), Koło miejsca / Elementarz (z Krzysztofem Siwczykiem, 2016), 11.41 (z Filipem Springerem, 2016). Jego prace były nagradzane w takich konkursach jak Magnum Expression Award, Mio Photo Award czy Fotograficzna Publikacja Roku. W tym roku został finalistą nagrody Prix Pictet 10 edycji „HUMAN”