Mój fyrtel Jeziorany
Opublikowano:
22 kwietnia 2025
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
”Mój fyrtel Jeziorany” to projekt Unii Gospodarczej Regionu Śremskiego- Ośrodka Wspierania Małej Przedsiębiorczości, który w 2024 roku, został zrealizowany ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Przy tym interesującym projekcie o charakterze społecznym, połączyli siły młodsi i starsi mieszkańcy osiedla Jeziorany, którego historia zaczęła się w połowie lat 60.XX wieku. To właśnie wtedy zapadła decyzja o powstaniu w Śremie Odlewni Żeliwa- filii poznańskich zakładów Cegielskiego.
Wówczas również podjęto decyzję o budowie osiedla, na którym mieli zamieszkać zjeżdżający do Śremu pracownicy nowego zakładu pracy. Według projektu Zdzisława Podoskiego, wzniesiono duże osiedle ze szkołami, przedszkolami, sklepami, obiektem sportowym i całą potrzebną infrastrukturą.
Osiedle Jeziorany
Powstanie Odlewni spowodowało dynamiczny rozwój miasta. Śrem niemal podwoił liczbę mieszkańców i z małego nieco prowincjonalnego miasteczka przekształcił się w istotne ogniwo przemysłowe związane z poznańskimi zakładami Cegielskiego. Jeziorany są nadal osiedlem, na którym mieszka ponad jedna trzecia Śremian, mimo że odlewnia lata świetności ma już dawno za sobą.
fot. materiały organizatora
I wciąż jest to osiedle, które nieustannie się rozwija, sprawiając, że jego mieszkańcy nie muszą wybierać się „za rzekę” do historycznego centrum miasta.
Mają tu sklepy, galerie, restauracje, szkoły i przedszkola. Blisko jest jezioro z coraz bardziej zadbaną plażą miejską, przystań żeglarska, obiekt sportowy z basenem, sala widowiskowa, biblioteka publiczna, ogródki działkowe, place zabaw, restauracje… Osiedle zmienia się, przybywa nowych mieszkańców, ubywa tych, którzy zamieszkali tu prawie 60 lat temu. A ci, którzy tu mieszkają, czują się związani ze swoim miejscem i często z nostalgią wspominają dawne czasy.
Mapa wrażeniowa osiedla
fot. archiwum Społem PSS w Śremie
To właśnie naprzeciw tym wspomnieniom wyszedł przygotowany przez Monikę Bulińską, dyrektor stowarzyszenia UGRŚ projekt, dzięki któremu mieszkańcy mieli okazję spotykać się, wspominać, przynosić stare fotografie. To bardzo zaktywizowało mieszkańców Jezioran, projekt się spodobał. Zebrano rozproszone w starych gazetach, kronikach, folderach informacje. Spisano nowe, które dostarczyli zaangażowani w projekt mieszkańcy.
Uporządkowano zdjęcia, przejrzano stare albumy i szuflady.
fot. Wiesław Końpa
Te wszystkie materiały posłużyły do opracowania folderu z ilustrowaną mapą wrażeniową osiedla. „W grudniu 2024 odbyło się spotkanie podsumowujące projekt, na które zaprosiliśmy mieszkańców i gości. Wtedy też premierę miał wydany w ramach projektu folder „Mój fyrtel- Jeziorany”-mówi Monika Bulińska Folder ukazał się w wersji papierowej, w nakładzie 5000 sztuk oraz w wersji elektronicznej. Pomysłodawczynię i koordynatorkę projektu miło zaskoczył odzew wśród mieszkańców i ich zaangażowanie w prowadzone działania. ”Nieocenionym źródłem wiedzy o osiedlu były materiały udostępnione przez lokalną telewizję „Relax” a także udostępnione przez rodzinę fotograficzne archiwum Wiesława Końpy, który przez wiele lat dokumentował życie osiedla”-opowiada szefowa Unii.
Do prac nad projektem, włączyła się też Renata Chuchracka, studentka kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która przeprowadziła badania wśród młodych na temat wybieranych przez nich miejsc rekreacji, oraz potrzeb lokalowych. Zaproponowała również nostalgiczną wystawę o Jezioranach, z archiwalnych zdjęć przyniesionych przez mieszkańców.
Ekspozycję otwarto w piątkowe popołudnie, 28 marca 2025 w Bibliotece Publicznej im. Heliodora Święcickiego w Śremie i była to kolejna odsłona projektu poświęconemu fyrtlowi Jeziorany”. Zdjęcia na wystawę dostarczyli Anna Lehmann, rodzina Wiesława Końpy, Zbigniew Szmidt, rodzina Tadeusza Kuny i Władysław Smolich. Część fotografii pochodzi z archiwów: Społem PSS, Polskiej Grupy Odlewniczej i Szkoły Podstawowej nr 4 – ich autorzy są nieznani.
Dawne czasy
fot. Tadeusz Kuna
Wydarzenie zgromadziło licznych mieszkańców Jezioran i sympatyków osiedla, którzy ze wzruszeniem wspominali dawne czasy. Uczestnicy podkreślali, jak ważne jest pielęgnowanie dziejów lokalnej społeczności.
„ Ideą wystawy jest, aby była nie tylko miejscem do oglądania eksponatów, ale także przestrzenią do współtworzenia historii przez odwiedzających. Zwiedzający chętnie dzielili się swoimi wspomnieniami i anegdotami, zapisując je na planszach. Dzięki temu wystawa ma wyjątkowy, interaktywny charakter”- komentowała obecna na otwarciu ekspozycji Renata Chuchracka.
W rozmowie z lokalną telewizją „Relax”, Monika Bulińska, tak mówiła o projekcie:
fot. archiwum PGO Odlewnia Żeliwa w Śremie
„ Pomysł powstał w mojej głowie parę lat temu, kiedy osiedle obchodziło 60. rocznicę powstania. Pomyślałam, że warto zebrać wszystkie dostępne materiały dotyczące tego miejsca, zdjęcia, dokumenty, artykuły , które ukazały się przed laty w lokalnych gazetach. Zebrać i pokazać w formie mapy wrażeniowej, gdzie zaznaczone zostałyby obiekty i miejsca, które są i których już nie ma, a ludzie je pamiętają. Album zawierający zebrane zdjęcia Jezioran, który nazwaliśmy „albumem niedokończonym” ukazał się już w wersji elektronicznej. Mam nadzieję, że niedługo dostępny będzie również w formie papierowej. W tym roku złożyliśmy projekt i dostaliśmy dofinansowanie na wydanie albumu w takiej właśnie wersji. Nie możemy się już doczekać momentu, kiedy zostanie wydany ”.
Tego rodzaju projekty, a także związane z nim działania- spotkania, rozmowy, dyskusje, są niebywale cenne dla lokalnej społeczności. Aktywizują mieszkańców, motywują do przeszukiwania domowych archiwów zdjęciowych, które gromadzą czasem prawdziwe „perełki”. Nieraz nawet te na pozór „zwyczajne” fotografie, okazują się niezwykłe, bo pokazują coś, co umknęło naszej uwadze przed laty. Mieszkańcy Śremu już czekają na kolejne projekty.
