Więcej niż teatr
Opublikowano:
31 marca 2020
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Brzmi to intrygująco – Polski Teatr Tańca to nie tylko teatr. Co więcej zatem, co jeszcze? Przywykliśmy myśleć o teatrze jako o przestrzeni tworzenia i rozwijania pomysłów poprzez pracę reżyserów, choreografów i tancerzy, ale też przez interdyscyplinarne spotkania z innymi sztukami – muzycznymi czy wizualnymi. Polski Teatr Tańca wychodzi jednak poza te przyjęte w tradycji teatru ramy, ku sztuce książki, słowa, filmu i fotografii. A także ku czynnemu zaangażowaniu widzów w twórczą praktykę.
Laboratoria Twórcze
Okazją do poznawania arkanów sztuki przez wszystkich zainteresowanych są letnie Laboratoria Twórcze, podczas których „taniec jest blisko”. Ale nie tylko taniec – wówczas każdy może doświadczyć procesu pracy nad spektaklem, a jednocześnie eksperymentować, pod okiem ekspertów, z teatralną materią – słowem, ruchem scenicznym, gestem, dźwiękiem i obrazem.
Idea otwartych laboratoriów to tylko jedna z dróg kontaktu z publicznością, którą Polski Teatr Tańca zachęca do poznawania zjawiska tańca oraz do zaufania mądrości ciała.
Jego twórcy odkrywają widzialne i niewidzialne nici, które łączą ruch z różnymi dziedzinami nauki i sztuki. I dzielą się z widzami tym, co zostało powiedziane o tańcu w środowiskach twórców i badaczy, a niedostatecznie wybrzmiało w przestrzeni publicznej. Taki był punkt wyjścia ubiegłorocznej edycji rozmównic – czyli spotkań łączących rozmowę o tańcu i doświadczanie tańca podczas jednego wieczoru.
Rozmównice
Rozmównice to okazja do przyglądania się zjawisku tańca z pozornie odległych, zaskakujących perspektyw. Ba, w trakcie nich zdarza się nawet zapomnieć na chwilę o tym, że taniec jest zjawiskiem scenicznym, bo przecież pełni tak wiele innych społecznych funkcji i może być drogą głębszego zrozumienia siebie. Nie sposób wymienić nazwisk wszystkich gości tych pasjonujących wieczorów. Byli wśród nich filozof prof. Roman Kubicki, mgr Małgorzata Sobocińska z Instytutu Historii Sztuki PAN, informatyk, fizyk i kognitywista prof. Włodzisław Duch, prof. Agnieszka Jelewska, teatrolożka, współzałożycielka Humanities/Art/Technology Research Center na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, socjolog ciała dr Dominika Byczkowska-Owczarek z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, performer i prof. UAP Janusz Bałdyga, politolożka prof. Dorota Piontek, kompozytor Zbigniew Kozub, astrofizyk Agnieszka Janiuk oraz tancerze, choreografowie i pedagodzy, m.in. Anna Haracz, Kaya Kołodziejczyk, Anna Nowak, Mirosław Różalski, Jacek Przybyłowicz, Aurora Lubos, Maciej Kuźmiński, Rafał Ciećwierz, Marta Ziółek i Magdalena Marcinkowska.
Dzięki nim udało się nie tylko lepiej zrozumieć taniec i ruch, ale także znaleźć właściwe słowa do opowiadania o pasji tańczenia. Jest tak wiele powodów, dla których tańczymy, ekspresyjnych i wspólnotowych potrzeb, które sprawiają, że taniec właściwie od zawsze jest częścią ludzkiego życia! Jedną z nich jest oczywiście uwodzenie, inną – wspólna zabawa.
Podczas rozmównic toczyły się też dyskusje o dobroczynnym wpływie ruchu na sprawność ludzkiego mózgu i tworzenie się nowych połączeń neuronalnych. Twórcy i widzowie przyglądali się wspólnie wątkom kobiecym w sztuce, doświadczeniu ruchu w wirtualnej rzeczywistości, tańcowi sztucznej inteligencji, awatarów i cyborgów. Szukali odpowiedzi na pytanie, czym jest wiedza ucieleśniona, w jaki sposób rzeźba czy instalacja mogą być zapisem aktu tańca, kiedy choreografia staje się political fiction, jak porusza się muzyka, jakie zjawiska fizyczne sprzyjają tancerzowi, a jakie mu przeszkadzają i co warunkuje przyjemność tańca.
A ponieważ w sztuce ruchu praktyka zawsze dopełnia teorię, a teoria z obserwacji lub doświadczenia praktyki wypływa, rozmowa kończyła się wspólną ruchową improwizacją zaproszonych gości i widzów.
Wydawnictwa
Ruch spaja wszystkie działania PTT, także wydawnicze. Podczas marcowej rozmównicy, która odbędzie się online, poruszymy temat „tańczących książek”: książek – artefaktów, w sposób dosłowny lub niedosłowny odwołujących jest do tańca. Prowokującym do interakcji tomem jest jubileuszowa monografia Polskiego Teatru Tańca „1973–2018 PTT”. Publikacja otrzymała wiele nagród, Srebrny Medal podczas European Design Awards, nagrodę dla jednej z 50 najpiękniejszych książek świata w konkursie „50 books”, mającym blisko stuletnią tradycję w amerykańskim projektowaniu graficznym, czy pierwsze miejsce w konkursie Najpiękniejsze Książki, organizowanym przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek.
monografia Polskiego Teatru Tańca „1973–2018 PTT”, fot. A. Grabowski
Jej niepowtarzalna forma – rzeźby kinetycznej – odzwierciedla dążenie teatru do budowy własnej siedziby, wywołując skojarzenia z własną przestrzenią i bramą, która do niej prowadzi. Niezwykłych cech tomu, będącego wyrazem ogromnego szacunku dla historii teatru, a jednocześnie niosącego samodzielną wartość artystyczną, jest więcej.
Choćby sesja fotograficzna z udziałem obecnych tancerzy Polskiego Teatru Tańca w strojach z archiwalnych spektakli, stanowiąca wizualne połączenie pamięci o przeszłości z chwilą, w której obecnie znajduje się zespół. Iluzję ruchu wywołuje też najnowszy album Polskiego Teatru Tańca pt. „Toporzeł”, towarzyszący projektowi filmowemu PTT pod tym samym tytułem. Wrażenie tańca można uzyskać poprzez szybkie kartkowanie stron, pokazujących fotografie tancerza w kolejnej fazie ruchu.
Fizyczna ekspresja może być także tematem prac literackich, fotograficznych, filmowych.
Takiemu spojrzeniu na taniec – przez pryzmat środków właściwych innym sztukom – służy konkurs „1 strona – 1 spojrzenie – 180 sekund”, ogłaszany 29 kwietnia, w Międzynarodowym Dniu Tańca.
W ramach konkursu można przygotować jednostronicowy tekst o tańcu, jedno zdjęcie tańca bądź 180-sekundowy film poświęcony tańcowi. Pracę może zgłosić każdy, kto zechce, zarówno debiutant, jak i osoba mająca doświadczenie i dorobek. Co ważne, publiczność przyznaje swoją nagrodę we wszystkich trzech kategoriach – w dniu wręczenia nagród przyznanych przez jury.
Polski Teatr Tańca to rzeczywiście nie tylko teatr. To przestrzeń dla rozwoju sztuki tańca, ale także do tworzenia interdyscyplinarnych okazji i sytuacji, w których fizyczna komunikacja jest w centrum uwagi.
