fot. Emilian Prałat, Pałac w Śmiełowie

Rok romantyzmu

tekst: Emilian Prałat

Opublikowano:
21 marca 2022

Od:

Do:

Początek:

Koniec:

W 1822 roku światło dzienne ujrzały "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza, a wraz z nimi do czytelników „czucie i wiara silniej mówić” zaczęły, „niż mędrca szkiełko i oko”.

Decyzją polskiego Sejmu rok bieżący dedykowano dwusetnej rocznicy ukazania się tego wyjątkowego zbioru, który był kamieniem milowym polskiej literatury.

Romantyzm w wydaniu polskim szczególnie mocno naznaczony został ideą mesjanizmu i do dnia dzisiejszego inspiruje, ale i jest odpowiedzialny za utopijne, nierealne historiozoficzne wyobrażenia o Polsce i jej roli. Ważny i kluczowy dla podtrzymywania tradycji narodowej w dobie, gdy państwo jako takie nie istniało, jest źródłem wielu narodowych mitów.

Pomijając polemiki jakie epoka romantyzmu wywołuje, warto przy okazji tej szczególnej rocznicy skorzystać z bogatej oferty wydarzeń literackich i kulturalnych, które odbywają się w wielu zakątkach Wielkopolski.

Szczególnie chcę zachęcić do odwiedzenia Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie, ważnego miejsca na mapie Wielkopolski związanego z pobytem wieszcza, które zarazem dostarczyło mu wielu inspiracji do późniejszych dzieł.

W ramach obchodów będziemy mogli wziąć udział w wykładach, koncertach, inscenizacjach czy oprowadzaniach.

Plakat

27 marca (niedziela) godz. 17:00| WYKŁAD
O Mickiewiczowskiej i filomackiej sztuce przyjaźni
prof. dr hab. Jerzy Borowczyk

Prof. Borowczyk bada dzieje ruchu filomackiego, dokumentalistykę XIX i XX wieku, w sposób szczególny koncentrując się na biografistyce i regionalizmie literackim. Pracuje w Zakładzie Literatury Romantyzmu UAM oraz kieruje Pracownią Dokumentacji Literackiej.

3 kwietnia (niedziela) godz. 17:00| WYKŁAD
Manifesty ekologiczne romantyków (A. Mickiewicz, M. Mochnacki)
prof. dr hab. Elżbieta Dąbrowicz

Prof. Dąbrowicz jest kierownikiem Zakładu Literatury Oświecenia i Romantyzmu, historykiem literatury XIX i XX w. Zajmuje się literaturą w perspektywie życia publicznego oraz „terytorialną” historią literatury. Pracuje na Uniwersytecie w Białymstoku.

24 kwietnia (niedziela) godz. 17:00| WYKŁAD Z PREZENTACJĄ
Salony romantyczne – Warszawa – Moskwa – Drezno – Rzym – Paryż – Londyn
Piotr Prasuła

Prelegent jest kustoszem Działu Naukowo-Oświatowego Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Jest kuratorem i autorem scenariusza stałej ekspozycji w Muzeum Adama Mickiewicza w Stambule w Turcji, współtworzył ekspozycję stałą m.in. w Muzeum Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu na Ukrainie oraz Witolda Gombrowicza we Wsoli.

godz. 18:30| KONCERT
Pejzaż Polski
Wokalny zespół muzyki klasycznej LES FEMMES

Wokalistki: Emilia Osowska (mezzosopran), Natalia Krajewska-Kitowska (sopran) i Joanna Sobowiec-Jamioł (sopran) przy akompaniamencie fortepianu (Sebastian Grodziński) zaprezentują koncert zbudowany z arii, pieśni i innych fragmentów dzieł kompozytorów muzyki romantycznej, które połączy spójna fabuła i nowy kontekst interpretacyjny.

8 maja (niedziela) godz. 17:00| OTWARCIE WYSTAWY
Tytuł do ustalenia
Artyści: prof. dr hab. Robert Kuśmirowski; współpraca Ewa Juszkiewicz i Łukasz Owczarek
Kurator: Ewa Kostołowska

Propozycją wiodącą Roberta Kuśmirowskiego jest umiejscowienie w ekspozycji Muzeum w Śmiełowie wątku równoległego do historii, którą wszyscy znamy. Tym trudniej będzie ją wprowadzić i wytłumaczyć w pomieszczeniach, które wryły nam się już w pamięć, co do rozmieszczenia i ułożenia muzealiów. By mogło się to stać, niezbędne jest zaufanie i współpraca z muzeum pod kątem zabezpieczenia zbiorów muzealnych i umożliwienia pracy w pomieszczeniach objętych opieką konserwatorską.

Dojdzie do osadzenia obcych obiektów i elementów, jednak tożsamych ze zbiorem w muzeum, ale też i nowych realizacji artystycznych nawiązujących lub zbliżających się do tematyki Mickiewiczowskiej i doby romantyzmu. We wszystkich tych interwencjach dominować będzie wspólna powłoka estetyczna uniemożliwiająca rozpoznanie, które elementy są faktycznie zestawieniem muzealnym, a które współczesnym wprowadzeniem.

Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających w dniach 8 maja – 30 września 2022.

21|22. maja 2022 (sobota-niedziela) godz. 17:00| NOC MUZEÓW
WYSTAWA
Artyści: prof. dr hab. Robert Kuśmirowski; współpraca Ewa Juszkiewicz i Łukasz Owczarek
Kurator: Ewa Kostołowska

Wystawa połączy dzieła, obiekty i elementy, tożsame ze zbiorem w muzeum oraz nowe realizacje artystyczne nawiązujące lub zbliżające się do tematyki Mickiewiczowskiej i doby romantyzmu.

17:00–18:30
Krakowski Teatr Uliczny Scena Kalejdoskop
wariacje na temat Ballad i romansów Adama Mickiewicza

Występ kuglarzy, szczudlarzy i aktorów w scenach z epoki, którzy przejmą w posiadanie dziedziniec przed pałacem w Śmiełowie, wypełniając go żywiołową prezentacją, interesującą również dla najmłodszych.

19:00–20:00
Fundacja Nomina Rosae. Ogród Kultury Dawnej

Teatralizowany pokaz mody z okresu romantyzmu, podczas którego zostanie zaprezentowanych 10 kreacji pieczołowicie odtworzonych na podstawie źródeł ikonograficznych oraz oryginalnych ubiorów. Bohaterami pokazu będą romantyczni poeci polscy oraz damy ich serc. Prezentacji ubiorów towarzyszyć będą wyjątki z korespondencji, literatury i innych źródeł, dotyczące mody, ale także jej miejsca w kulturze romantycznej i w damsko-męskich relacjach. Ubiory zostaną zaprezentowane przez tancerki Teatru Tańca Terpsychora z Krakowa; w pokazie wezmą udział także aktorzy Teatru Nomina Rosae.

20:30–22:00
Mickiewicz-Stasiuk-Haydamaky

Koncert ukraińskiej formacji ethno-rockowej wraz z pisarzem Andrzejem Stasiukiem, z muzyką do poezji Adama Mickiewicza. Zaprezentowane zostaną utwory ze wspólnego albumu muzycznego wykonawców, w wyjątkowo energetycznych interpretacjach śpiewanych po polsku, ukraińsku i krymskotatarsku.

5 czerwca (niedziela) godz. 17:00| DEBATA ROMANTYCZNA
Romantyzm z tej i nie z tej ziemi

Wyjątkowe spotkanie znawców polskiego romantyzmu, w trakcie którego pochylą się oni nad wydawałoby się dobrze znanymi aspektami epoki, które jednak odsłonią zaskakujące aktualizacje i nieznane tropy romantyzmu.

W debacie udział wezmą: prof. dr hab. Stefan Chwin, prof. dr hab. Elżbieta Dąbrowicz,
dr hab. Zofia Dambek, Michał Pabian, prof. dr hab. Krzysztof Trybuś

11 czerwca (sobota) godz. 17:00| KONCERT PLENEROWY
Koncert muzyki romantycznej
Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” pod batutą Agnieszki Duczmal

Orkiestra z powodzeniem koncertuje w większości krajów europejskich oraz Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Brazylii, Kuwejcie i na Tajwanie, często ze znakomitej sławy solistami. W Śmiełowie usłyszymy dzieła najważniejszych twórców romantycznych, które po dzień dzisiejszy tworzą kanon muzyki europejskiej i światowej.

Na zakończenie koncertu Wielki Polonez Wojciecha Kilara z udziałem publiczności. Osoby prowadzące: aktorzy Teatru im. A. Fredry w Gnieźnie – Artur Kamiński i Leszek Wojtaszek.

3 lipca (niedziela) godz. 17:00| KONCERT i RECYTACJA
Koncert Jankiela
Georgij Agratina (cymbały), Robert Grudzień (fortepian), Olgierd Łukaszewicz (recytacja)

Koncert wykonany zostanie na instrumentach, które kojarzą się z Panem Tadeuszem. Prof. Agratina (Akademia Muzyczna w Kijowie) jest multiinstrumentalistą, dyrygentem, kompozytorem i wirtuozem gry na cymbałach. Robert Grudzień jest mistrzem gry na organach, pianistą, dyrygentem i kompozytorem.

Usłyszymy również najpiękniejsze fragmenty dzieł Mickiewicza w wykonaniu Olgierda Łukaszewicza – wybitnego polskiego aktora teatralnego i filmowego.

17 lipca (niedziela) godz. 17:00| OPOWIADANIA NARRACYJNE
To lubię! Baśnie Mickiewiczowskiego świata dla młodszych i starszych
Katarzyna Jackowska-Enemuo

W epoce Adama Mickiewicza opowiadało się wiele, była to czynność naturalna – o szarej godzinie znajome kształty, obejścia i okolice stawały się tajemnicze; jak mówi ballada – „w chrustach coś huczy i ksyka”. Opowieść rodzi się sama, trochę ze zdziwienia, trochę ze strachu, trochę z przyjemności doznawania tego, że świat wokół nas jest niesamowity.

Wysłuchamy historii wyrastających z krajobrazu, zasilanych romantyczną intuicją i wyobraźnią, strasznych i zabawnych, dziejących się zawsze gdzieś t u, na wyciągnięcie ręki.

Godz. 18:00| KONCERT I OPOWIEŚCI
Kurhanek Maryli
Śpiew, słowo: Małgorzata Litwinowicz, Katarzyna Jackowska-Enemuo, Monika Petryczenko; muzyka instrumentalna i śpiew alikwotowy: Bart Pałyga

Ballady Mickiewicza to poruszające wyobraźnię mroczne i melancholijne historie, jedne z najwspanialszych w całej polskiej kulturze baśni romantycznych, ubranych w formę ballady.

To opowieści, które swobodnie poruszają się między niebem, ziemią, a tym, co jeszcze głębiej, bez obaw eksplorują krainy umarłych. Wykonawcy będą poszukiwać w Śmiełowie dziewczyny przemienionej w rybkę, zbójcy, co doznał litości i trwogi, pani, co zabiła pana i kwiatów białych, które lud nazywa cary. Nie zabraknie śpiewu, melorecytacji, lamentu i tańca, a wszystkiemu towarzyszyć będzie przekonanie, że mówienie poezji jest czynnością całkowitą, obejmującą słowo, gest, głos, rytm i całą duszę nawet.

7 sierpnia (niedziela) godz. 17:00| KONCERT
Pijmy zdrowie Mickiewicza
Jacek Kowalski z zespołem

Usłyszymy pieśni towarzyskie z repertuaru Filomatów i Filaretów – czyli z ostatnich dekad Pierwszej Rzeczypospolitej (Karpiński, Koźmian), Mickiewicza i pierwszych polskich romantyków (Odyniec, Goszczyński, Gosławski, Pol).

4 września (niedziela) godz. 17:00| OPROWADZANIE NARRACYJNE i KONCERT
Romantyzm na nowo
dr hab. Małgorzata Litwinowicz (scenariusz i opowieści), Olena Yeremenko (opracowanie muzyczne)

Zwiedzenie Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie w całkowicie nowej formule – poza obowiązującą narracją i towarzyszącą jej trasą edukacyjną. Pozwolimy porwać się wyjątkowej opowieści, która wprowadzi nas w nieznany świat romantyzmu.

godz. 18:15
Miniatury romantyczne
Justyna Baran (skrzypce), Klaudiusz Baran (akordeon)

W trakcie koncertu zabrzmią urzekające miniatury romantyczne o zróżnicowanym charakterze, wśród nich utwory Czajkowskiego, Kreislera czy Saint-Saensa. Klaudiusz Baran jest wybitnym akordeonistą, profesorem sztuk muzycznych, od 2016 r. rektorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

godz. 19:30

Ponowne oprowadzanie.

18 września (niedziela) godz. 17:00| WYKŁAD
Spór Mickiewicz z Krasińskim o ideę narodu
prof. dr hab. Jerzy Fiećko

Prof. Jerzy Fiećko jest pracownikiem UAM w Poznaniu, w Zakładzie Literatury Romantyzmu Instytutu Filologii Polskiej. Zajmuje się literaturą i historią XIX wieku, szczególnie myślą Mickiewicza i Krasińskiego, dziejami zsyłek i problematyką rosyjską.

24 września (sobota) godz. 17:00| WYKŁAD
O mickiewiczowskiej kolekcji Muzeum Literatury w Warszawie
dr hab. Jarosław Klejnocki

Wykład wraz z prezentacją przedstawi dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, instytucji posiadającej imponującą i unikatową kolekcję pamiątek związanych z poetą i epoką romantyzmu.

2 października (niedziela) godz. 17:00| WYKŁAD
Romantyczna Europa (Mickiewicz, Słowacki, Norwid)
prof. dr hab. Krzysztof Trybuś

Prof. Krzysztof Trybuś jest pracownikiem UAM w Poznaniu w Instytucie Filologii Polskiej. Zajmuje się historią literatury, badaniem twórczości Norwida i Mickiewicza, a także problemem tradycji literackiej w poezji współczesnej. Kieruje również Zakładem Literatury Romantyzmu.

15 października (sobota) godz. 17:00| SPOTKANIE AUTORSKIE
Mój brat Adam
Andrzej Seweryn

Spotkanie z wybitnym aktorem Andrzejem Sewerynem, jednym z najbardziej rozpoznawalnych artystów polskich scen teatralnych i filmów, odtwórcy wielu niezapomnianych ról, w tym postaci Sędziego w Panu Tadeuszu Andrzeja Wajdy.

6 listopada (niedziela) godz. 17:00| KONCERT
Tribute to Moniuszko
Trio Akordeonowe Chopin University Accordion Trio

Zespół wykona utwory inspirowane twórczością Stanisława Moniuszki. To nowe, świeże spojrzenie na absolutne „hity” twórczości kompozytora, wśród których usłyszymy niezapomniane i powszechnie znane melodie ze Strasznego dworu i Halki.

12 listopada (sobota) godz. 17:00| MONODRAM
Wielka Improwizacja
Bartosz Porczyk (monodram), Justyna Skoczek (fortepian)

Aktor Bartosz Porczyk znany jest z wybitnej roli Gustawa Konrada w słynnej inscenizacji Dziadów Adama Mickiewicza, w reżyserii Michała Zadary (Teatr Polski we Wrocławiu). Podstawą prezentacji będzie Wielka Improwizacja poszerzona o inne fragmenty Dziadów, połączona z akompaniamentem pianistki: