Na tropie generała
Opublikowano:
20 czerwca 2022
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Jaki tak naprawdę był generał Jan Henryk Dąbrowski? Jak ważną, ale też wyjątkową postacią jest dla historii Polski? Dlaczego to właśnie on jest bohaterem polskiego hymnu? Jak przekazywać wiedzę o historii dzieciom i młodzieży? Czym jest patriotyzm i jak bardzo zmieniła się jego definicja od „kiedyś” do „dziś”? Do odpowiedzi na te i inne pytania przybliżył nas I Ogólnopolski Zlot Młodzieży Szkół imienia Generała Jana Henryka Dąbrowskiego w Pałacu Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze koło Środy Wielkopolskiej.
Winna Góra
Nie ma wątpliwości, że pałac w Winnej Górze to dziś jedno z najbardziej urokliwych miejsc, w jakich można zakochać się nie tylko w historii Polski i tworzących ją postaci na czele z Janem Henrykiem Dąbrowskim, ale i w dziejach naszego regionu. I to od pierwszego wejrzenia.
Pałac Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze to miejsce historycznie związane z postacią generała Dąbrowskiego. W tym roku po raz pierwszy zaprosiliśmy uczniów i opiekunów szkół pod patronatem Dąbrowskiego z całej Polski na I Ogólnopolski Zlot Szkół im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Winnej Górze. Celem wydarzenia jest budowanie świadomości na temat instytucji, poszerzanie wiedzy o jej patronie, ale także integrację młodzieży z całej Polski – mówi Oliwia Olesiejuk, specjalistka ds. komunikacji Pałacu Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
W tym miejscu warto przypomnieć, że dokładnie cztery lata temu, po zakupie zespołu pałacowo-parkowego w Winnej Górze, w tym miejscu utworzone zostało Muzeum w Winnej Górze – oddział Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Rok później Departament Kultury UMWW przeprowadził konkurs na koncepcję utworzenia w Winnej Górze instytucji kultury upowszechniającej wiedzę o gen. J.H. Dąbrowskim.
Od 1 stycznia 2021 roku Pałac Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze jest samodzielną instytucją kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
Jej głównym zadaniem jest upowszechnianie wiedzy o generale, a także prekursorach pracy organicznej, m.in. poprzez budowę i zarządzanie Szlakiem Pracy Organicznej w Wielkopolsce, którego premiera odbędzie się w 2023 roku.
Zlot Dąbrowskiego
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
O tym, jak wielki potencjał ma to wyjątkowe, przepięknie położone miejsce, udowodnił właśnie I Ogólnopolski Zlot Młodzieży Szkół imienia Generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Jak przyznaje Olesiejuk, Zlot Dąbrowskiego – jak w skrócie określa się imprezę – to bardzo intermedialne wydarzenie. Takie, w którym przez cały czas mówi się o historii i tradycji, a jednak przefiltrowuje się ją przez współczesność.
Jako Zespół Pałacu Dąbrowskiego zastanawiamy się nad współczesnym znaczeniem pojęć takich jak patriotyzm czy tożsamość narodowa. Staramy się mówić o nich korzystając z różnych narzędzi i rozwiązań – zarówno tradycyjnych, jak i współczesnych. Gra terenowa, w której biorą udział uczestnicy Zlotu łączy nowe technologie, warsztaty multimedialne, choreograficzne, ruchowe z zadaniami historycznymi, edukacyjnymi. To połączenie daje nam możliwość dotarcia do współczesnego, także młodego odbiorcy – dodaje Olesiejuk.
Zapytana o samą postać Dąbrowskiego, przyznaje, że jako organizatorzy nie chcą dawać jasnych odpowiedzi, opowiadanie o nim kończąc wielokropkiem.
Jesteśmy nową, bo tworzącą się od 2021 roku, instytucją kultury. W najbliższych latach w Pałacu powstanie stała ekspozycja, która będzie opowiadać zarówno o postaci generała Dąbrowskiego, Winnej Górze, ale także prekursorach i prekursorkach pracy organicznej, związanych z Wielkopolską. Wystawa będzie z pewnością stanowić pewne podsumowanie naszych dotychczasowych działań merytorycznych i praktycznych związanych z historią patrona Pałacu, ale także innych postaci i miejsc związanych z regionem – podkreśla Olesiejuk.
Co więcej, w pałacu już lada moment rozpocznie się modernizacja stajni i wozowni, które w przyszłym roku zmienią się nie tylko w salę wielofunkcyjną, ale też znajdzie się w nich miejsce na przestrzeń dla gastronomii oraz siedziby administracyjnej z prawdziwego zdarzenia.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Zlot rozpoczął się od uroczystego powitania jego uczestników – najpierw przez kadetów z Zespołu Szkół Rolniczych w Środzie Wielkopolskiej, a później Marka Woźniaka, Marszałka Województwa Wielkopolskiego, który uprzednio odwiedził kościół pw. św. Michała Archanioła w Winnej Górze i złożył kwiaty na grobie generała Jana Henryka Dąbrowskiego w otoczeniu warty honorowej. Marszałek nie ukrywał, że spotkanie szkół imienia generała z całej Polski było jego marzeniem.
Mam nadzieję, że spotkają się tutaj wszystkie placówki, a wy jesteście pionierami, tymi pierwszymi, którzy nas odwiedzili. Jesteście teraz naturalnymi ambasadorami tego miejsca, które jest niezwykłe dla Polski. Miejsca mało rozpropagowanego, mało znanego, pomimo że jest ono związane z niezwykłą postacią, bohatera narodowego Jana Henryka Dąbrowskiego – powiedział Woźniak.
Marszałek przypomniał też, że to właśnie w miejscowym kościele w Winnej Górze, a nie na Wawelu czy warszawskich Powązkach spoczęły szczątki generała.
Mam nadzieję, że będziecie przekazywać innym informację, że w Winnej Górze jest pałac i miejsce, gdzie spoczywa generał Dąbrowski. Ta przestrzeń stanowi część wspaniałej polskiej historii, którą chcemy pielęgnować i na niej budować naszą przyszłość – podkreślił w swojej przemowie Marek Woźniak.
Po tych słowach na schodach pałacu pojawił się…generał Dąbrowski we własnej osobie. Inscenizacja jego przyjazdu – odświętna, w powozie i w towarzystwie oficerów, z obowiązkowym przeglądem wojsk i defiladą – spotkała się z żywiołowym przyjęciem wszystkich uczestników.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Rad jestem, że widzę was w zdrowiu w tak licznej kompani. Zabawiłbym chętnie z wami, bal przedni urządzając, jednak mnie za moment w drogę ruszać trzeba. Pan nasz, miłościwie nam panujący cesarz Napoleon, wzywa na front. Wybaczcie afront ten srogi, że spraszając was tutaj, samych zostawię. Bawcie się jednak, polskości w jej sercu zażywajcie! – krzyknął do zgromadzonego tłumu generał (w tej roli Wojciech Kalinowski z Teatru im. A. Fredry w Gnieźnie, również będącego instytucją kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego), nim ruszył w dalszą drogę, by „przegląd pododdziałów zrobić i dyspozycyje stosowne wydać”.
W tym miejscu warto przypomnieć, że kiedy w 1807 roku generał Dąbrowski otrzymał w ramach dotacji od Napoleona Bonaparte Winną Górę, ale również miasta (Środę i Pyzdry), dziesięć folwarków i kilkanaście wsi, stworzył w pałacu coś na kształt narodowego sanktuarium. Po upadku Napoleona osiadł w nim na stałe, sukcesywnie budując tam jeden z ważniejszych ośrodków polskiej myśli narodowej. Generał zmarł w Winnej Górze 6 czerwca 1818 roku.
Zabawa z historią
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Po przemowie generała przyszedł czas na aktywności zaproszonych uczniów w ramach całodniowego programu, który aż pękał w szwach. Po rozdaniu im zlotowych mapek i podziale na grupy rozpoczęła się prawdziwa zabawa z historią.
W budynku można było wziąć udział w zajęciach multimedialnych oraz składaniu Pałacu Dąbrowskiego z klocków, a terenie parku w zajęciach sportowych oraz specjalnej grze terenowej, obejmującej również kościół.
Nie zabrakło też wirtualnej strzelnicy, nad którą w pałacowym przyziemiu czuwał Zespół Szkół Rolniczych w Środzie Wielkopolskiej. Ale to był dopiero początek. Jednym z najciekawszych punktów w programie był pokaz musztry piechoty i pokaz kawaleryjski – zachwycający, a czasem i potrafiący zmrozić krew w żyłach. Co ważne, Zlot Dąbrowskiego dawał uczniom jedyną w swoim rodzaju okazję do wcielenia się w żołnierzy z epoki – mogli sprawdzić się na koniu, w wojskowym marszu czy sztuce posługiwania się lancą.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Według Roberta Jędrzejczaka z Grupy Rekonstrukcji Historycznej Pułk 4 Piechoty Xięstwa Warszawskiego największą wartością tej imprezy jest właśnie żywa edukacja.
Młodzież przybliża się do epoki generała Dąbrowskiego, uczestnicząc w pokazach i zajęciach rekonstrukcyjnych, a także dowiaduje się o jego życiu, o którym staramy się możliwie jak najlepiej im opowiedzieć. Dąbrowski to jeden z filarów naszej historii, to był wielki człowiek – ocenia Jędrzejczak.
Ja przede wszystkim cieszę się, że ta impreza w ogóle ma miejsce! – mówi z uśmiechem Tomek z grupy rekonstrukcji historycznej Ochotniczego Reprezentacyjnego Oddziału Ułanów Miasta Poznania. – Jestem pewien, że mało osób wie, iż generał Dąbrowski pochowany jest właśnie w Winnej Górze. To miejsce wydaje się więc najlepsze do tego, by pokazać, jak wyglądało jego życie i jak wyglądało życie w jego czasach, a przy okazji dobrze się bawić. Poza tym, o historii po prostu warto pamiętać…”.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Jak dodaje, jest wiele sposobów na zaprzyjaźnienie się z nią, jednak ten, jaki proponuje nam Winna Góra, wydaje się jednym z najbardziej przystających do naszej rzeczywistości. Bo dziś siedzenie w ławce z podręcznikiem w ręce już nie wystarczy – potrzeba czegoś więcej.
Osobiście uwielbiam takie imprezy! Lekcje w szkole to jedno. Ci młodzi ludzie są niesamowici i warto wyciągnąć ich trochę ze szkolnych ławek, bo takie aktywności, z jakich mogą skorzystać na zlocie, sprawiają, że coś w nich pozostaje – zauważa Joanna Dziwińska z Grupy Rekonstrukcji Historycznej Pułk 4 Piechoty Xięstwa Warszawskiego. – Przekonanie o tej „złej, niechcącej się uczyć” młodzieży to mit. A sama jestem przykładem na to, że bakcyla historii można połknąć właśnie nie z podręcznika, ale dzięki ludziom, którzy potrafią nam o niej powiedzieć. Tak jak tu – dodaje.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
O wyjątkowości Zlotu Dąbrowskiego – również, a może przede wszystkim na tle innych imprez o charakterze historycznym – przekonują sami nauczyciele.
Warto podkreślić, że to pierwszy tego typu zlot w Polsce. Uważam, że pomysł na niego jest znakomity, nie tylko w odczuciu nauczycieli, ale i uczniów. Przechadzając się po rozległym terenie dookoła tego pięknego pałacu, widać, jak bardzo im się ta impreza podoba – nie ukrywa Jarosław Drabik, nauczyciel z I Liceum Ogólnokształcącego im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Kutnie. W jego odczuciu to przyjemne z pożytecznym. – To czas zabawy, w trakcie której wciąż poznaje się historię, zwłaszcza generała, który jest tu jedną z postaci kluczowych i który zapisał się chlubnie na kartach naszej historii. Mamy nadzieję, że będziemy mogli pojawić się tu również za rok – mówi Drabik.
Siłą tego zlotu jest sposób, w jaki kultywowana jest pamięć o generale Dąbrowskim i innych postaciach ważnych dla historii Polski. Uczestniczące w nim dzieci i młodzież nie tylko biorą udział w zajęciach, ale również poznają się, rozmawiają ze sobą, po prostu się integrują. Organizacja jest świetna, co bardzo się przekłada na atmosferę – podkreśla Iwona Węcławska, nauczycielka z Zespołu Szkół w Radzyniu Chełmińskim im. gen. J.H. Dąbrowskiego. – Przyznam szczerze, że wcześniej nawet nie wiedzieliśmy, że takie miejsce jest!
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Dzieciaki chętnie biorą udział w zajęciach, widzę, że szczególnie podobają im się podchody.
Myślę, że kluczem do zdobywania wiedzy o historii jest możliwość zobaczenia i poczucia jej. Dzięki temu mogą lepiej się z nią oswoić – mówi tymczasem Ewelina Konopiata, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Krobanowie.
Ta impreza jest naprawdę dobrze, drobiazgowo zorganizowana. To ciekawa forma przekazu i zabawy, bo tematycznie związana jest z naszym patronem, ale jednocześnie mobilizuje dzieci do szeregu aktywności. Z wykształcenia jestem historykiem i nie ukrywam, że w bardzo podobny sposób staram się przekazywać wiedzę swoim uczniom na lekcjach. Tym bardziej, że, co tu dużo mówić, wiedza stricte encyklopedyczna już do nich nie trafia… – przyznaje Danuta Szwed-Salejko, wicedyrektorka Zespołu Szkół w Dobrzejewicach im. gen. J.H. Dąbrowskiego.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Zlot w Winnej Górze kipi energią młodzieży i dzieci. Pełnych pasji, roześmianych, choć kiedy trzeba aktywnych i skupionych na zadaniach, które dobrze pokazały, że wiedzę historyczną najlepiej przyswaja się poprzez dobrą zabawę pod chmurką.
W tym miejscu można naprawdę poczuć historię. Czujemy się tu jak na pikniku, a jednocześnie cały czas dowiadujemy czegoś nowego. Są bardzo ciekawe zadania. Mi najbardziej spodobała się strzelnica i musztra…” – przyznaje Piotrek, uczeń z Zespołu Szkół w Radzyniu Chełmińskim.
Podobnego zdania jest Iza, uczennica I Liceum Ogólnokształcącego w Kutnie.
Nie spodziewałam się, że będzie tu tak wiele atrakcji i że to aż tak duży teren. Szczególnie imponująco wypadła inscenizacja, byłam pod jej dużym wrażeniem. Myślę, że dzięki takim imprezom możemy historię poznawać, naprawdę doświadczając jej i dzięki temu lepiej ją zapamiętując. To na pewno o wiele skuteczniejsze niż tylko czytanie książek” – mówi Iza.
Zlot Dąbrowskiego 2022, fot. Aleksandra Polerowicz
Finałem zlotu było wspólne ognisko, podczas którego odbyło się rozdanie dyplomów dla poszczególnych szkół, rozwiązanie gry terenowej z elementem artystycznym, jakim była opowieść autorstwa Joanny Jodełki oraz – wisienka na torcie – imponujący, efektowny pokaz wideo mappingu na fasadzie pałacu. Do zobaczenia za rok!
Organizacja Zlotu Dąbrowskiego 2022 była możliwa dzięki dotacji Samorządu Województwa Wielkopolskiego w wysokości 133 tys. zł. Udział w nim wzięło 12 szkół: Szkoła Podstawowa im. gen. J.H. Dąbrowskiego – Zespół Szkół w Pięczkowie, Zespół Szkół im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Nowym Mieście nad Wartą, Szkoła Podstawowa im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Słupi Wielkiej, Zespół Szkół Rolniczych im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Środzie Wielkopolskiej, Szkoła Podstawowa im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Starkówcu Piątkowskim, Szkoła Podstawowa nr 59 im. gen. J.H. Dąbrowskiego w Poznaniu, Zespół Szkół w Sławnie im. gen. J.H. Dąbrowskiego, Szkoła Podstawowa nr 10 z oddziałami integracyjnymi w Nysie im. J.H Dąbrowskiego, Zespół Szkół w Radzyniu Chełmińskim im. gen. J.H. Dąbrowskiego, Zespół Szkół w Dobrzejewicach im. gen. J.H. Dąbrowskiego, I Liceum Ogólnokształcące w Kutnie im. gen. J.H. Dąbrowskiego oraz Szkoła Podstawowa im. Jana Henryka Dąbrowskiego w Krobanowie.
