„Siedemdziesiątka” Muzeum w Lesznie
Opublikowano:
22 stycznia 2021
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
„Jesień” Juliana Fałata, dukat gdański, sukienka na Torę, pistolet skałkowy. Co łączy te wszystkie przedmioty ? – wystawa online „70 eksponatów na 70 lat muzeum” zorganizowana przez Muzeum Okręgowe w Lesznie z okazji siedemdziesięciolecia działalności.
Trudne początki
Na zebraniu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej 8 kwietnia 1945 roku zgłoszono postulat utworzenia w Lesznie muzeum. Z braku funduszy i obiektu nie doszło do realizacji tego pomysłu. Rozpoczęto jednak zbiórkę eksponatów, prowadzoną przez nowo powołaną instytucję – Zbiornicę Zabytków.
Kierował nią dr Zdzisław Rajewski, z kolei zadanie utworzenia muzeum powierzono ówczesnemu kierownikowi Wydziału Kultury, Wacławowi Nawrockiemu. W mieście bardzo liczono, że otwarcie instytucji nastąpi podczas obchodów 400-lecia nadania Lesznu praw miejskich.
Niewiele jednak udało się zdziałać – spisano statut, zatrudniono jednego pracownika i zgromadzono trochę eksponatów. W taki sposób w lipcu 1947 roku zapoczątkowało swoją działalność Muzeum Ziemi Leszczyńskiej.
W ratuszu
Na siedzibę dla leszczyńskiego muzeum władze miejskie przeznaczyły część ratusza. Zabezpieczyły także fundusze na jego remont. Zbiegło się to w czasie z decyzją władz krajowych z 6 października 1949 roku, na mocy której, z dniem 1 stycznia 1950 roku upaństwowiono wszystkie muzea.
Karol Wierusz-Kowalski „Powrót z dożynek”
Tę datę uważa się za faktyczny początek działalności placówki. Wiosną pięćdziesiątego roku rozpoczęto prace budowlane w ratuszu. W listopadzie tego samego roku do użytku oddano sześć sal wystawowych zlokalizowanych na pierwszym piętrze.
W tym samym miesiącu miała miejsce pierwsza ekspozycja czasowa zatytułowana „Rysunki i akwarele malarzy polskich XIX i XX wieku”, na której zaprezentowano prace z poznańskiego muzeum. W maju 1951 roku przedstawiono projekt adaptacji całego ratusza na cele muzealne. Rok później przekazano pozostałą część budynku (parter i drugie piętro) na rzecz muzeum, jednak prace budowlane na drugim piętrze zakończyły się dopiero w 1956 roku.
Dawna pastorówka
Niewiele czasu później na skutek decentralizacji muzeum zostało ponownie instytucją samorządową, toteż władze miejskie w maju 1957 roku podjęły decyzję o przekazaniu ratusza na potrzeby magistratu. Placówka muzealna miała przenieść się do dawnej pastorówki obok nieczynnego kościoła pw. św. Krzyża, przy dzisiejszym pl. Jana Metziga 17. Budynek zamieszkiwało jednak kilka rodzin, dla których trzeba było znaleźć nowe mieszkania.
Włodzimierz Tetmajer „Noc świętojańska”
Podjęto zatem decyzję o tymczasowym zamknięciu muzeum. Pracownikom wręczono wypowiedzenia, a eksponaty przewieziono do muzeum w Rogalinie. W 1959 roku, mimo że instytucja nadal nie posiadała własnej siedziby, zbiory wróciły do Leszna.
Przez kolejne trzy lata przechowywano w dawnym ewangelickim kościele św. Krzyża. Wreszcie, 2 lutego 1963 roku, nastąpiło otwarcie ekspozycji w dawnej pastorówce. Od tego czasu leszczyńskie muzeum działa w sposób nieprzerwany. W kolejnych latach przekazano mu również budynek w sąsiedztwie.
Dom przedpogrzebowy i synagoga
Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku Muzeum Okręgowe przejęło jeszcze dawny dom przedpogrzebowy oraz synagogę. Od 1993 roku w tym pierwszym mieścił się dział judaistyczny. Synagoga natomiast wymagała generalnego remontu. Ten zakończył się w 2006 roku. Zbiory związane z religią mojżeszową przeniesiono do odnowionego obiektu, a w dawnym domu przedpogrzebowym utworzono bibliotekę miejską.
Zbiory
Zapewne najcenniejszym zbiorem leszczyńskiego muzeum jest kolekcja prac o tematyce wiejskiej, jedna z największych tego typu w Polsce. Składa się na nią około 800 obrazów oraz kilkaset grafik i rysunków.
Kazimierz Pochwalski „Na mostku”
Autorami większości z nich są wybitni polscy malarze, wśród nich m.in. Chełmoński, Wyspiański, Kossak i Malczewski. Do ciekawych eksponatów należy także zespół portretów trumiennych z lat 1715–1755, pochodzących przede wszystkim z dawnego kościoła braci czeskich pw. św. Jana.
Uwagę zwraca także zbiór blisko 200 portretów (od XVII do XIX w.), a w szczególności najstarszy z nich, namalowany w pierwszej połowie XVII wieku – Fryderyka V (tzw. króla zimowego). W zasobach muzeum nie mogło oczywiście zabraknąć eksponatów związanych z historią Leszna i regionu, pocztówek, fotografii czy obiektów etnograficznych.
#70na70
W roku 2020 placówka obchodziła siedemdziesięciolecie działalności. W związku z jubileuszem wytypowano siedemdziesiąt najciekawszych, najcenniejszy i unikatowych eksponatów.
Antoni Kozakiewicz „Maciej król nad królami”
Co miesiąc na stronie internetowej oraz profilu facebookowym muzeum prezentowanych było kilka z nich, tak aby na koniec roku było ich łącznie siedemdziesiąt. Cała akcja odbywała się pod hasłem , „70 eksponatów na 70 lat muzeum”, a jej celem jest popularyzacja zbiorów oraz zachęcanie do odwiedzenia instytucji w przyszłości.
Poza wymienionymi wcześniej obiektami uwagę przyciąga m.in. chorągiew wirująca z kościoła pw. św. Jana (1667 r.), drzeworyt – panorama Leszna (poł. XVII w.) czy szesnastowieczny kielich do Wieczerzy Pańskiej.
