Niedawno ponownie przesłuchałam na YouTubie zapis rozmowy z Lechem Raczakiem z 2017 roku; okoliczność nagrania była szczególna – w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie jego Trzeci Teatr pokazał wtedy po raz pierwszy poza Poznaniem spektakl „Podróże przez sny. I powroty”, a chwilę potem Lech opowiadał, jak doszło do tej realizacji.

Jest połowa roku 1992 roku. W Radiu Bieszczady Isaura „Bonanza” Kozłowska (pełna energii Julia Rybakowska) prowadzi swój autorski, wieczorny program „Dziki Wschód”. Charakteryzuje go jako „jedyną audycję bez cenzury na naszym uroczym zadupiu”. W jego ramach przekazuje różne kuriozalne niusy pokroju „Ukraińska koza nielegalnie przekroczyła granicę”. Popijając alkohol, „Bonanza” odbiera telefony od jeszcze bardziej podchmielonych słuchaczy. Gdy jeden krzyczy na antenie „Pokaż cycuchy”, odpowiada mu rezolutnie: „Frajerze – nawet jak pokażę, to nic nie zobaczysz, bo to radio”.

To nieco staroświeckie słowo określające u starożytnych Rzymian utratę czci i dobrego imienia znalazło się w tytule książki Małgorzaty Szejnert, zawierającej rozmowy z profesorem Bohdanem Korzeniewskim o polskim teatrze w czasach niemieckiej okupacji.

Polski Teatr Tańca zamknął odchodzący, jubileuszowy rok szóstą już edycją Międzynarodowego Festiwalu „1 strona, 1 spojrzenie, 180 sekund”, a w dniu szampana i fajerwerków „Wyspa umarłych” w reżyserii Iwony Pasińskiej przypomniała o kruchości istnienia.

Święta, święta i… No właśnie: i co? Święto religijne? Spotkanie rodzinne? Gorączka zakupowa? Szał gotowania? Cudowne dni czy totalne szaleństwo? Zmęczenie, wkurzenie, stres mieszają się z radością, ciepłem i uśmiechem. Czy w czasie, kiedy wciąga nas wir tej mieszanki wybuchowej, jest jeszcze czas na wizytę w teatrze?

Szurający kapciami stary pan mamrocze coś niewyraźnie do siebie, a my nie wiemy za dobrze, co. Trwa to przy tym na tyle długo, że zaczynam wiercić się na fotelu. Ach, kiedy on wreszcie przestanie, a spektakl się zacznie na dobre? Wódz Bromden (Janusz Grenda) jest obojętny na zniecierpliwiony świat zewnętrzny i powoli, niczym cień wędruje po mglistej, nieczytelnej przestrzeni szpitala psychiatrycznego, którą od widowni oddziela ściana z transparentnego pleksi.