Warsztaty genealogiczne w Szamotułach
Opublikowano:
30 października 2020
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Muzea to nie tylko przestrzeń wystawowa czy gromadzenie i opracowywanie zbiorów. Równie istotne miejsce w działalności tych instytucji zajmuje edukacja.
Placówki stawiają na różnorodność proponowanej tematyki i atrakcyjne formy kierowane do odbiorców w każdym wieku – poczynając od dzieci, a kończąc na seniorach. Wszystko to wpisuje się w ideę służenia społeczeństwu poprzez dostarczanie mu wiedzy.
Warsztaty genealogiczne
We wrześniu i październiku bieżącego roku Muzeum Zamek Górków w Szamotułach wspólnie z Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu zorganizowało bezpłatne warsztaty genealogiczne. Poprowadziła je Joanna Napierała – historyczka i archiwistka, doktorantka na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim JPII.
Na zaproszenie odpowiedziało wiele osób, jednak ze względu na ograniczenia związane z epidemią zajęcia zostały zorganizowane w kameralnych grupach, w niezwykłym entourage’u sali rycerskiej.
Wśród uczestników znalazły się osoby młode i w średnim wieku, wśród nich np. mama z nastoletnim synem. Śmiało można więc stwierdzić, że genealogia łączy pokolenia i integruje rodziny.
Warsztaty genealogiczne, fot. Muzeum Zamek Górków w Szamotułach
Na czym polega fenomen tej dyscypliny i co sprawia, że staje się ona coraz bardziej popularna?
Genealogia jest jedną z nauk pomocniczych historii, dzięki której można prześledzić związki wynikające z pokrewieństwa. Przeciętnemu odbiorcy dziedzina ta kojarzy się z drzewem genealogicznym. I choć dla wielu wiedza o rodzinie kończy się na drugim, co najwyżej trzecim pokoleniu wstecz, to coraz więcej osób zadaje sobie pytanie, skąd pochodzi i kim byli ich przodkowie.
A w tym niewątpliwie pomóc może genealogia.
Nieraz słyszy się opinie, że poszukiwania wymagają zbyt wiele wysiłku i są trudne. A przecież każdy ma elementarną wiedzę o swoich bliskich. Znamy daty urodzin naszych rodziców i imiona oraz czas życia dziadków. Posiadamy w domach dokumenty czy fotografie, które pozwalają odkryć istotne informacje – są to choćby świadectwa szkolne, legitymacje, akty urodzenia, małżeństwa czy zgonu.
Te rodzinne zasoby to bezcenne źródło i od nich należy zaczynać poszukiwania. Warto też spotykać się ze starszymi członkami rodziny, którzy mogą uzupełnić naszą wiedzę i pomóc w identyfikacji osób z rodzinnych albumów.
Genealogia nowoczesna
Dziś badania są na pewno łatwiejsze niż jeszcze 30 lat temu – wiele informacji jest dostępnych online i można je znaleźć w internecie.
Joanna Napierała w czasie warsztatów nie tylko przedstawiła uczestnikom zasady korzystania z archiwów (na przykładzie Archiwum Archidiecezjalnego i Państwowego w Poznaniu), ale omówiła też bazy internetowe, z których korzystają genealodzy (np. szukajwarchiwach – zawiera akta, metryki, mapy, kolekcje i dokumentacje techniczną; poznanproject – indeks XIX-wiecznych małżeństw z terenu Wielkopolski; BaSIA – Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej, gdzie znalazło się ponad 5 mln wpisów dotyczących Wielkopolski; pradziad – program rejestracji akt metrykalnych i stanu cywilnego przechowywanych w polskich archiwach, itp.).
Warsztaty genealogiczne, fot. Muzeum Zamek Górków w Szamotułach
Trzeba mieć jednak świadomość, że na skutek rozbiorów akta wytworzone w poszczególnych okresach i miejscach Polski znacznie się od siebie różnią – w Wielkopolsce sporządzano je w języku niemieckim gotykiem, w dawnym zaborze rosyjskim cyrylicą, a w austriackim – po łacinie.
W czasie warsztatów uczestnicy poznali nie tylko podstawowe pojęcia (np. probant, filiacja, koicja, ascendenci, wywód), typy źródeł (np. księgi metrykalne i stanu cywilnego, spisy i kartoteki ewidencji ludności, wykazy osób poległych), literaturę przedmiotu, z której warto korzystać, ale i sposoby zapisywania dat oraz zasady prowadzenia ksiąg metrykalnych.
Wszystko to zostało zilustrowane m.in. przykładami kart z ksiąg wytworzonych przez parafię św. Stanisława Biskupa w Szamotułach. Rozdano również materiały, dzięki którym można było poćwiczyć nowo nabyte umiejętności.
Genealog certyfikowany
Po zakończeniu warsztatów wręczono certyfikaty. Wiele osób wyrażało chęć pogłębiania swojej wiedzy i kontynuowania zajęć. Poprosiliśmy więc o ocenę działań, w których wzięli udział.
„Warsztaty genealogiczne były bardzo interesującą przygodą z historią. Myślę, że to zasługa fantastycznego miejsca, a co najważniejsze wspaniałej prowadzącej. Wiele ciekawostek, które zostały przedstawione na zajęciach, można bez przeszkód wykorzystać w przyszłych badaniach genealogicznych. Bardzo fajnie jest także poznać osoby, które w razie czego wesprą wskazówkami czy też wspomogą doświadczeniem w danych kwestiach. Jestem pewna, że częściej powinny być organizowanie takie spotkania” – napisała pani Anna.
Warsztaty genealogiczne, fot. Muzeum Zamek Górków w Szamotułach
Pan Marcin stwierdził: „Warsztaty pomogły mi rozwiązać problemy, o których jeszcze nie wiedziałem, że będą problemami. Przydatne okazały się przede wszystkim przygotowane materiały (pismo staroniemieckie z pisownią ręczną, tłumaczenia z łaciny, linki do stron internetowych itd.), a także informacje o działalności archiwum archidiecezjalnego. W przyszłości czeka mnie wycieczka do Poznania i nie ukrywam, że odczytanie ksiąg będzie nie lada wyzwaniem. Teraz jednak wiem, czego się spodziewać”.
Część uczestników podkreślała, że już podejmowała próby stworzenia drzewa genealogicznego, a dzięki warsztatom mogli uporządkować i uzupełnić swoją wiedzę bądź też rozwiązać problemy, które napotkali w swoich poszukiwaniach.
Jedna z uczestniczek poszukiwania genealogiczne nazwała przygodą.
Niewątpliwie genealogia to przyjemne uzależnienie, które napędza i popycha do dalszych poszukiwań i odkrywania tego, kim byli nasi protoplaści. Fascynacja przeszłością pomaga budować własną tożsamość i pokazuje miejsce naszej rodziny w przestrzeni historycznej i kulturalnej.
Warto pamiętać, że odkrywanie pochodzenia wiąże się z wieloma emocjami. Nie tylko daje poczucie przynależności, ale i pomaga zrozumieć rodziców czy dziadków oraz to, jak przeszłość i warunki, w jakich żyli (wojna itp.) wpłynęły na ich losy.
Co więcej, dzięki poszukiwaniom genealogicznym niejednokrotnie można zobaczyć, jaką rolę odgrywali nasi przodkowie w lokalnej historii – wśród Wielkopolan jest przecież wielu potomków powstańców czy uczestników wojny polsko-bolszewickiej.
