110 lat piłki kopanej w Lesznie
Opublikowano:
24 sierpnia 2022
Od:
Do:
Początek:
Koniec:
Inicjatywa założenia Klubu Sportowego, a w szczególności drużyny piłki nożnej pojawiła się w 1912 r. Klub przyjął symboliczną nazwę Polonia oraz biało-czerwone barwy. Po dwóch latach z powodu szykan niemieckich władz administracyjnych klub zmienił nazwę na Pogoń, co w okresie międzywojennym stało się zarzewiem innego konfliktu.
Wojna światowa
Wybuch pierwszej wojny światowej spowodował zawieszenie działalności. Na początku 1917 r. powracający z frontu członkowie próbowali wznowić działalność, organizując rozegranie kilku spotkań. Mecze nie odbywały się podczas Powstania Wielkopolskiego, w którym udział wzięła część piłkarzy, w tym m.in. ojciec poety Stanisława Grochowiaka – Bronisław.
W roku 1920 powrócono do nazwy „Polonia 1912”.
Okres międzywojenny
Fot. Archiwum wystawy Muzeum Okręgowego w Lesznie
Pierwsze lata były wyjątkowo trudne. Klub nie posiadał własnego boiska i zmagał się z problemami finansowymi.
Mało tego warto odnotować, że w międzywojennym Lesznie działał także Klub Sportowy „Pogoń”.
Klub rościł sobie prawo do używania tytułu pierwszego polskiego klubu sportowego. Połączenie klubów mogłoby przynieść lepsze wyniki sportowe. Niestety ze względu na konflikt nigdy nie doszło do fuzji. Sytuacja zaczęła się poprawiać na przełomie lat 20. i 30. Za sprawą prezesa Bałdowskiego Polonia doczekała się własnego boiska przy Szosie Strzyżewickiej, a piłkarze awansowali do poznańskiej A klasy. Pojawiło się także kilka nowych sekcji, m.in. kręglarska, bokserska, tenisowa czy pływacka.
Okres powojenny
Działalność została wznowiona w 1946 r. W marcu przekazano protokoły z zebrania organizacyjnego do Starostwa Powiatowego w Lesznie celem rejestracji. Przekazano także informację, że Zarząd Klubu czyni starania, aby odnaleźć statut z 1939 r., który wraz z innymi dokumentami został zabrany przez Niemieckie Gestapo. Od 1948 r. drużyna występowała pod nazwą Kolejowy Klub Sportowy Z.Z.K. Polonia 1912 w Lesznie, a później na skutek stalinowskiej reformy ruchu sportowego w Polsce przez kilka lat jako „Kolejarz Leszno”.
Fot. Archiwum wystawy Muzeum Okręgowego w Lesznie
Lata 50. to jednak okres świetności klubu, który awansuje do II ligi państwowej. W roku 1954 Kolejarz w rozgrywkach Pucharu Polski dochodzi do 1/8 finału gdzie odpada z renomowaną Gwardią Warszawa, a w towarzyskim spotkaniu z okazji otwarcia stadionu Unii Leszno leszczyńscy piłkarze pokonują 2:1 drużynę Ruchu Chorzów – ówczesnego Mistrza Polski ze słynnym Gerardem Cieślikiem w składzie.
Kolejne lata nie były już tak udane, ale Polonia zawsze należała do czołowych wielkopolskich drużyn. Kryzys przyszedł wraz z przemianami ustrojowymi w Polsce. Klub utracił kolejowy mecenat, pogorszyły się uzyskiwane wyniki sportowe. Na początku XXI wieku nastąpiło wycofanie drużyny z rozgrywek. Z upływem czasu rozpoczął się powolny proces odbudowy leszczyńskiego futbolu.
W roku 2018 na bazie dotychczasowej sekcji piłki nożnej wyodrębnił się nowy Klub Piłkarski „Polonia 1912 Leszno”, który kultywuje historię i tradycję klubu. Nadal też istnieje Klub Sportowy Polonia, w którym funkcjonują sekcje szermiercze, bokserskie oraz kręglarska.
Słynni piłkarze
Fot. Archiwum wystawy Muzeum Okręgowego w Lesznie
Franciszek Olejniczak – grał w Polonii w latach 1928-30, a później we Francji. Tam reprezentował m.in. Olimpique Marsylię, z którą zdobył pierwszy dla tego klubu tytuł mistrzowski oraz Puchar Francji. Rozegrał w lidze francuskiej blisko 200 spotkań, zdobywając 12 bramek.
Henryk Czapczyk – członek Armii Krajowej, bojownik Powstania Wielkopolskiego. Słynny piłkarz Warty Poznań oraz Lecha Poznań. W latach 1953-55 grający trener Kolejarza Leszno, gdzie zdobył swoja ostatnią bramkę. Jedna z trybun na poznańskim stadionie nosi jego imię.
Damian Łukasik – grę w Polonii rozpoczął w 1979 r. Następnie trafił do drużyny Lecha Poznań, z którą zdobył 4 tytuły Mistrza Polski oraz dwukrotnie Puchar Polski. Z okazji obchodów 100-lecia poznańskiego klubu powstała „jedenastka wszechczasów”. Na liście znalazł się Damian Łukasik.
Wystawa na stulecie
Na wystawie w Muzeum Okręgowym, fot. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Lesznie
Od 16 października 2012 do 27 stycznia 2013 roku w Galerii Sztuki Muzeum Okręgowego w Lesznie eksponowana była wystawa czasowa pt.: „100-lecie Klubu Sportowego Polonia 1912 Leszno”. Wśród eksponatów nawiązujących do początków działalności znalazły się mapy, pocztówki czy wycinki prasowe. Powojenną historię zaprezentowano poprzez plakaty, fotografie, puchary czy piłki do futbolu, siatkówki, koszykówki oraz piłki ręcznej pochodzące z lat 50. i 60. Na wystawie pojawił się także kiosk multimedialny zawierający wiele ciekawostek.
I Mistrzostwa Europy Drużyn Polonijnych w Piłce Nożnej
Wydarzenie odbyło się w Lesznie w lipcu 2021 r. Udział wzięło 8 drużyn: FC Polska Wien, FC Polonia Berlin, Polski Olimpijki Klub w Berlinie, Białe Orły Tilburg, FC Schadewijk Poolse Team, PNS Schiedam oraz miejscowa Polonia 1912 Leszno i Drużyna Polonii. Impreza rozpoczęła się od wspólnego odśpiewania hymnu, a transmitowana była przez TVP Polonia. Dzięki temu zawody były nie tylko doskonałą zabawą, ale i promocją nie tylko klubu, lecz miasta i całego regionu.
Polonijne Mistrzostwa Świata
W lipcu bieżącego roku rozegrano w Lesznie Mistrzostwa Świata Drużyn Polonijnych w Piłce Nożnej. W imprezie udział wzięło osiem drużyn z Kanady, Niderlandów, Niemiec i Austrii oraz gospodarze: oldboye Polonii 1912 Leszno. Podobnie jak podczas ubiegłorocznych Mistrzostw Europy impreza była wyśmienita.
Ceremonia otwarcia odbyła się na kompleksie boisk sportowych na Zaborowie, następnie ruszyła sportowa rywalizacja pełna emocji.
Oldboye Polonii rozpoczęli zmagania od zwycięstwa.
W kolejnych spotkaniach gospodarze byli bardziej gościnni, tracąc punkty. Ostatecznie leszczyńska drużyna zakończyła zawody na piątym miejscu. Królem strzelców z pięcioma trafieniami został Artur Krawczyk, który jeszcze nie tak dawno zdobywał bramki dla pierwszego zespołu Polonii. Triumfatorem zawodów została ekipa S.C. Olimpia Toronto.
„Goście z Kanady zrobili na wszystkich olbrzymie wrażenie. Nie tylko świetnie grają w piłkę, ale przykładają także dużo wagi do elementów patriotycznych. Wśród zawodników są także tacy, którzy są potomkami polskich emigrantów i po raz pierwszy byli w Polsce. Jeszcze przed przylotem do kraju polonusi z Toronto poprosili nas o zorganizowanie spaceru po Lesznie połączonego ze złożeniem wiązanki pod jednym z pomników. Ponieważ reprezentacje stacjonowały w hotelach na leszczyńskich Antoninach, ten wyjątkowy spacer rozpoczęliśmy od pomnika Armii Krajowej – pięknym monumencie, przy którym była okazja do wspomnienia o żołnierzach tej największej podziemnej armii w Europie. Spod pomnika pięknie odrestaurowaną aleją Słowackiego udaliśmy się w rejon dawnej Bramy Kościańskiej, gdzie przy makiecie dawnego Leszna piłkarze poznali legendę o Wieniawie, historię rozwoju Leszna oraz postać króla Stanisława Leszczyńskiego. Stąd mieliśmy już blisko do przepięknego parku pałacowego z pomnikiem Powstańców Wielkopolskich oraz tablicą rozstrzelanych przez Niemców w październiku 1939 wybitnych mieszkańców Leszno, gdzie drużyna z Kanady złożyła piękną wiązankę kwiatów. Dla mnie osobiście była to chwila niesamowita. To chyba pierwsi sportowcy goszczący w Lesznie, którzy w ten sposób odnieśli się do naszej historii i tradycji. Na Antoniny wróciliśmy ul. Niepodległości, mijając jeszcze pomnik Ofiar Katynia oraz pomnik Solidarności” – opowiada Paweł Prałat z KP Polonia 1912 Leszno.
Murale
Pierwszy z piłkarskich murali, fot. M. Gołembka
W listopadzie 2020 r. powstał pierwszy z murali o tematyce piłkarskiej. Przy stadionie piłkarsko-lekkoatletycznym odsłonięto imponujące malowidło nawiązujące tematyką do leszczyńskiej piłki nożnej. Obraz przedstawia piłkarzy namalowanych na podstawie archiwalnych fotografii oraz herby. Ten obecny, a także herb klubu z 1912 r. Inicjatywa wpisała się w obchody 100. rocznicy powrotu Leszna do Macierzy.
Drugi z piłkarskich murali, fot. M. Gołembka
Drugi z murali „Grali i walczyli za wolną Polskę” przypomina o wyjątkowych zawodach pomiędzy Polonią a Turnvereinem Lissa z 1913 r.
Na zawodach pojawiła się policja pruska z żądaniem usunięcia chorągiewek o barwach polskich. Gracze otrzymali także mandaty. Ci sami piłkarze kilka lat później walczyli w Powstaniu Wielkopolskim m.in. w słynnej „Bitwie pod wiatrakami”.
Alejka Leszczyńskich Piłkarzy
Nazwanie tak ciągu w sąsiedztwie stadionu piłkarskiego to kolejna z inicjatyw klubu, która ma na celu pokazanie mieszkańcom oraz turystom roli futbolu w historii miasta.
„Nazwa alejki nawiązuje nie tylko do piłkarzy Polonii, ale do tych wszystkich, którzy uprawiali tę dyscyplinę w Lesznie, bo w piłkę grano także w nieistniejących już klubach jak Sokół, Pogoń, Jutrzenka, Zryw, KKS czy nawet Unii Leszno. Ciekawostką jest także fakt, że w latach 80. w Lesznie powstała pierwsza w Wielkopolsce ligowa drużyna kobiet „Start”. Chcemy, aby przy alejce pojawiła się także biało-czerwona polonijna ławeczka, a w przyszłości miejska tablica z historią leszczyńskiego futbolu.” – wyjaśnia inicjator pomysłu Paweł Prałat.
Warto zaznaczyć, że inicjatywa rozgrywania zawodów drużyn polonijnych zrodziła się „w głowie” Pawła Prałata, choć jak sam twierdzi organizacja to ciężka praca innych członków klubu. Paweł działa na rzecz promocji nie tylko klubu, ale i miasta. Swoją wiedzą dzieli się w mediach społecznościowych oraz lokalnych mediach. Ja także pragnę serdecznie podziękować Pawłowi za pomoc w przygotowaniu powyższego artykułu.
